تشنج کانونی با حفظ آگاهی (تشنج جزئی ساده)

تشنج های کانونی (فوکال) از یک سمت مغز شروع می شود. قبلاً این حملات، تشنج جزئی (پارشیل) نامیده می شد. تشنج با شروع کانونی شایع ترین نوع تشنجی است که افراد مبتلا به صرع تجربه می کنند. هنگامی که تشنج در یک سمت مغز شروع شود و فرد در حین آن، آگاهی خود از محیط اطراف را از دست ندهد، به آن تشنج کانونی با حفظ آگاهی می گویند. به این نوع تشنج قبلاً تشنج جزئی ساده گفته می شد. اگر یک تشنج کانونی همراه با از دست دادن هوشیاری باشد، به آن تشنج کانونی با اختلال آگاهی یاتشنج کانونی با حفظ آگاهی (تشنج های جزئی پیچیده) می گویند.

چه کسانی در معرض خطر تشنج کانونی با حفظ آگاهی هستند؟

هر کسی ممکن است به تشنج های کانونی با حفظ آگاهی مبتلا شود اما در افرادی که سابقه ضربه به سر، عفونت مغزی، سکته یا تومور مغزی داشته اند، بیشتر رخ می دهد. با این حال، علت آن در بسیاری از موارد ناشناخته است.

علائم تشنج کانونی با حفظ آگاهی

افراد در حین بروز این تشنج‌های کانونی کاملاً بیدار و هوشیار هستند و می‌توانند رویدادهای حین تشنج را به خاطر بیاورند. البته برخی از بیماران علی رغم حفظ آگاهی، ممکن است در طول تشنج قادر نباشند به دیگران پاسخ دهند. به طور کلی، این تشنج ها کوتاه هستند و معمولا کمتر از ۲ دقیقه طول می کشند. بر حسب اینکه کانون تشنج از کدام ناحیه مغز است، علایم بیماران متفاوت خواهد بود و از حرکات ساده اندام در یک سمت بدن تا تجربیات حسی پیچیده (دیدن تصاویر، شنیدن اصوات یا بوهای غیرطبیعی) متغیر است. آنچه قبلا به عنوان اورا در ابتدای یک حمله تشنجی در نظر گرفته می شد، در واقع یک تشنج کانونی با حفظ آگاهی است.

هنگامی که یک تشنج کانونی با حفظ آگاهی به پایان می رسد، فرد معمولاً بلافاصله قادر است به انجام هر کاری که قبل از شروع حمله انجام می داد، ادامه می دهد؛ در واقع، فاز پس از حمله (پست ایکتال) بارزی وجود ندارد. البته، تشنج کانونی با حفظ آگاهی می تواند یک علامت هشدار یا اورای قبل از یک حمله تشنجی شدیدتر همراه با از دست دادن هوشیاری (فوکال یا ژنرالیزه) باشد. مراقبت و کمک های اولیه لازم، فقط حفظ ایمنی بیمار در زمان حمله است.

چه بیماری هایی ممکن است شبیه تشنج های کانونی با حفظ آگاهی تظاهر کنند؟

علائم تشنج های کانونی با حفظ آگاهی ممکن است مشابه علایم برخی بیماری‌های دیگر باشد.

• علائم و نشانه های مشکلات گوارشی، مانند حالت تهوع و درد معده یا علایم ناشی از فشار بر اعصاب محیطی مانند سوزن سوزن شدن و بی حسی اندام می تواند با تشنج کانونی اشتباه گرفته شود.
• توهمات (بینایی، شنوایی و بویایی) می تواند همراه با بیماری روانپزشکی یا استفاده از داروها و مواد بروز کند و با تشنج کانونی اشتباه شود.  
• گاهی افراد نرمال در شرایط خاص برخی علائم شناختی (مانند دژاوو یا آشناپنداری) را تجربه می کنند که به علت ابتلا به تشنج نیست.
• گاهی اوقات بی حسی یا ضعف موقت در اندام یا صورت به دلیل حمله ایسکمیک گذرا (TIA) رخ می دهد که می تواند یک علامت هشدار جدی برای سکته مغزی در آینده باشد.
• میگرن، با یا بدون سردرد قابل توجه، می تواند علائم بینایی، سوزن سوزن شدن اندام یا سایر علائمی را ایجاد کند که با تشنج اشتباه می شود.

پزشک متخصص مغز و اعصاب می تواند با بررسی های بیشتر، تشنج‌های کانونی با حفظ آگاهی را از شرایط مشابه افتراق دهد. پزشک برای این کار موارد زیر را در نظر خواهد گرفت: 

• علائم هر چند وقت یک بار رخ می دهد؟
• آیا علایم بیمار کلیشه ای هستند (حملات با علایم مشابه تکرار می شوند)؟
• علائم همراه چیست؟  
• آیا بیمار انواع دیگری از حملات (تشنج) دارد؟

این تشنج ها هر چند وقت یکبار رخ خواهند داد؟

بستگی به علت زمینه ای دارد. برخی افراد ممکن است فقط یک تشنج داشته باشند و برخی دیگر ممکن است حملات مکرر داشته باشند.

تشخیص تشنج کانونی با حفظ آگاهی

• شرح حال کامل پزشکی و معاینه بالینی می تواند به رد سایر تشخیص های افتراقی کمک کند.
• اگرچه نوار مغزی (EEG) مفید است اما ممکن است همیشه امواج تشنجی را نشان ندهد. لذا، عدم وجود تغییرات نواری، تشخیص تشنج را رد نمی کند.
• انجام تصویربرداری مغزی (سی تی اسکن یا ترجیحا ام آر آی مغز) در همه بیماران لازم است. این ابزارهای تصویربرداری می توانند ضایعات ساختاری مغز را که کانون تشنج است، تشخیص دهند.

درمان تشنج های کانونی با حفظ آگاهی

گزینه های درمانی مختلفی برای مدیریت این تشنج ها در دسترس است، از جمله:

• داروهای ضد تشنج
• دستگاه های تحریک مغزی (مانند تحریک کننده عصب واگ یا VNS)
• عمل جراحي
• رژیم درمانی (مانند رژیم غذایی کتوژنیک)

اگر تشنج‌های شما کنترل نمی‌شوند، از متخصص مغز و اعصاب (ترجیحا یک صرع‌ شناس) کمک بخواهید. ارزیابی در یک مرکز جامع صرع می تواند به شما در بررسی همه گزینه های درمانی کمک کند.

جمع بندی

• تشنجی که از یک ناحیه از مغز شروع می شود و در حین آن، فرد هوشیار باقی می ماند و قادر به تعامل با اطرافیان است، تشنج کانونی با حفظ آگاهی نامیده می شود.
• این اصطلاح جایگزین تشنج جزئی ساده است.
• این حملات تشنجی کوتاه هستند و از چند ثانیه تا کمتر از ۲ دقیقه طول می کشند.
• گزینه های درمانی مختلفی از جمله داروها، رژیم درمانی، جراحی صرع و ابزارهای تحریک مغزی در دسترس هستند.