هنگامی که فرد مبتلا به آلزایمر یا سایر علل زوال عقل دچار توهم می شود، ممکن است چیزی را که وجود ندارد، ببیند، بشنود، بو کند، مزه یا احساس کند. اگرچه برخی از توهمات ممکن است ترسناک باشند، اکثر توهمات شامل تصوراتی معمولی از افراد، موقعیت ها یا اشیایی است که فرد قبلا با آنان برخورد داشته است.
توهم چیست؟
توهم یک برداشت غلط از اشیا یا حوادثی است که در محیط اطراف رخ می دهد. این تصورات غلط ناشی از تغییراتی است که در مراحل پیشرفته بیماری آلزایمر در مغز بیمار ایجاد می شوند. ممکن است بیمار تصویر صورت یک دوست قدیمی را در پرده اتاق ببیند یا حشرات را روی دست خود ببیند که در حال خزیدن هستند. در موارد دیگر، ممکن است بیمار صداهایی را بشنود و حتی ممکن است با فردی خیالی وارد مکالمه شود.
البته بیماری آلزایمر تنها دلیل توهم نیست. دلایل دیگر عبارتند از:
- اسکیزوفرنی
- مشکلات جسمی مانند عفونت کلیه یا مثانه، کم آبی بدن، درد شدید یا سو مصرف الکل و مواد مخدر
- مشکلات بینایی یا شنوایی
- داروها
چگونه با توهمات بیمار کنار بیاییم؟
هنگام برخورد با توهمات، محتاط باشید. ابتدا شرایط را ارزیابی کنید؛ اینکه توهم برای بیمار یا شخص شما چه مشکلی ایجاد کرده است. آیا توهم ناراحت کننده است؟ آیا بیمار را به انجام کاری خطرناک سوق می دهد؟ آیا مشاهده یک چهره ناآشنا باعث ترس بیمار می شود؟ اگر این طور است، با کلمات اطمینان بخش و لمس آرام بیمار، واکنش نشان دهید. با شخص در مورد توهماتی که می بیند یا می شنود بحث نکنید. اگر توهمات و واکنش بیمار در قبال آن، خطرناک نیست، شاید نیازی به مداخله شما نباشد.
به بیمار اطمینان دهید
- به روشی آرام و حمایت کننده پاسخ دهید. ممکن است بیان این جملات کمک کننده باشد: “نگران نباش. من اینجا هستم. من از شما محافظت می کنم. من مراقبت شما هستم.”
- نوازش ملایم ممکن است توجه بیمار را به سمت شما معطوف کرده و توهم را کاهش دهد.
- احساساتی که پشت توهم پنهان است را دریابید و سعی کنید مطابق آن، با بیمار همدلی نشان دهید. ممکن است بیان این جملات کمک کند: “به نظر می رسد نگران هستی” یا ” می دانم این مساله شما را می ترساند”.
سعی کنید حواس بیمار را به چیز دیگری معطوف کنید
- پیاده روی یا رفتن به اتاق دیگری را پیشنهاد دهید. توهمات ترسناک اغلب در جایی که افراد دیگر حضور دارند و نور کافی است، فروکش می کند.
- سعی کنید توجه بیمار را به موسیقی، مکالمه یا فعالیتهایی که دوست دارد، معطوف کنید.
صادقانه به بیمار پاسخ دهید
- اگر بیمار از شما در مورد توهم سوال کرد، صادق باشید. به عنوان مثال، اگر بیمار پرسید، “تو هم آن را می بینی؟” بهتر است با این جمله پاسخ دهید: “من می دانم شما چیزی را می بینید، اما من آن را نمی بینم” به این ترتیب شما آنچه شخص می بیند یا می شنود را انکار نمی کنید اما از مشاجره اجتناب می کنید.
محیط منزل را مناسب سازی کنید
- صداهایی را که ممکن است توسط بیمار به اشتباه تفسیر شوند، مانند صدای تلویزیون یا کولر را بررسی و حذف کنید.
- به دنبال منبع نورهایی باشید که سایه ها، بازتاب ها یا اعوجاج هایی روی کف اتاق، دیوارها و مبلمان ایجاد می کند. چراغ ها را روشن کنید تا سایه ها کاهش یابد.
- اگر بیمار با نگاه کردن به آیینه یا قاب عکس فکر می کند به غریبه ای نگاه می کند، آن ها را با پارچه بپوشانید یا بردارید.
در پایان باید خاطرنشان کرد اگر فرد مبتلا به آلزایمر دچار توهم شده است، معاینه توسط پزشک برای رد سایر علل احتمالی و تعیین نیاز به دارو بسیار مهم است.
