یکی از علل بروز اختلالات خواب در بیماران مبتلا به صرع این است که درمان با داروهای ضد تشنج ممکن است منجر به خواب آلودگی در طول روز، بی خوابی یا تشدید اختلالات خواب مانند آپنه انسدادی شود. از سوی دیگر، این داروها ممکن است ساختار خواب بهبود بخشند.
مطالعات بر روی مصرف کنندگان داروهای ضد صرع نشان داده است که تاثیر این داروها بر ساختار خواب می تواند چند لایه و متفاوت باشد:
- فنوباربیتال زمان شروع خواب را کوتاه می کند و تعداد موارد بیدار شدن های شبانه را در بیماران مبتلا به صرع کاهش می دهد.
- بنزودیازپین ها زمان شروع خواب را کاهش می دهند، میزان خواب در مرحله دوم NREM را افزایش می دهند، مقدار و دامنه خواب عمیق (دلتا) NREM را کاهش می دهند، میزان خواب REM را کم می کنند، زمان شروع خواب REM را طولانی می کنند و تعداد و مدت زمان بیداری های شبانه را کمتر می کنند.
- فنی توئین میزان خواب عمیق (دلتا) را به صورت تحت حاد (پس از 4 تا 6 هفته درمان) در بیماران مبتلا به صرع افزایش می دهد اما تنها اثر مزمن آن کوتاه شدن زمان شروع خواب است.
- اتوسوکسیماید مدت خواب دلتا را کاهش می دهد و مرحله اول خواب NREM را در بیماران صرعی زیادتر می کند.
- والپروئیک اسید، هنگامی که در دوزهای بالا (1000 میلی گرم و بالاتر) به افراد سالم داده شد، فعالیت REM را کاهش داد و فعالیت دلتا را افزایش داد.
- کاربامازپین باعث کاهش بیدار شدن های مکرر و تکه تکه شدن خواب، افزایش مدت زمان خواب عمیق (دلتا) NREM و افزایش کل زمان خواب در درمان بیماران دو قطبی مورد مطالعه شد. شانزده بیمار مبتلا به صرع هم، پس از درمان به مدت یک ماه، بهبودی در خواب بدلیل کاهش بیدار شدن مکرر گزارش کردند. البته گزارشاتی از اثرات منفی کاربامازپین برخواب وجود دارد که با ادامه مصرف آن برطرف شدند.
- فلبامات دارای اثرات محرک در بیماران صرع بود، به طوری که بیماران عوارض تحریکی (مانند بی خوابی، بی اشتهایی و اضطراب) را در هر دو فاز حاد و مزمن مصرف دارو گزارش کردند.
- لاموتریژین می تواند باعث بی خوابی شود. در یک مطالعه، از 109 بیمار مصرف کننده لاموتریژین، 7 نفر (6.4%) بی خوابی داشتند که منجر به تغییر دارو شد. به نظر می رسد که بی خوابی وابسته به دوز باشد. در مقابل، در یک مطالعه با پلی سومنوگرافی، مصرف لاموتریژین در 7 فرد مبتلا به صرع تأثیری بر زمان کل و کارایی خواب نشان نداد.
اثرات داروهای ضد تشنج جدید بر خواب بیماران صرعی نیار به بررسی های بیشتر دارد. با افزایش تعداد گزینه های موجود، در حال حاضر پزشکان ممکن است انتخاب داروی ضد تشنج را نه تنها بر اساس سندرم صرع، بلکه با توجه به اثرات آن بر خواب نیز انجام دهند. به عنوان مثال، داروهایی با اثرات آرام بخشی ممکن است برای بیماران صرعی مبتلا به بی خوابی مفیدتر باشد و داروهای تحریک کننده ممکن است برای بیماران صرعی با خواب آلودگی در طول روز مناسب باشد.
علاوه بر اثرات مستقیم داروهای ضد تشنج بر الگوی خواب، این داروها ممکن است به طور غیرمستقیم هم خواب بیماران را از طریق کاهش تعداد تشنج و امواج صرعی در مغز بهبود بخشند.
برعکس، داروهای ضد صرع ممکن است با تشدید اختلالات خواب، بر خواب بیماران تأثیر منفی بگذارند. به عنوان مثال، در یک بیمار دجار آپنه انسدادی خواب، باربیتورات ها و بنزودیازپین ها ممکن است با کاهش دادن مقاومت راه های هوایی فوقانی موجب تشدید آپنه و هیپوپنه شوند. داروهایی که موجب افزایش وزن می شوند، مانند والپروات سدیم نیز ممکن است این وضعیت را بدتر کنند.
