عوارض صرع در حین یائسگی

آیا زنانی که داروهای ضد صرع مصرف می کنند می توانند به نوزاد شیر دهند؟

بله. داروهای ضد صرع به درجات مختلف در شیر مادر نیز وارد می شوند. داروهایی که اتصال پروتیینی بالایی دارند کمتر وارد شیر می شوند اما آن هایی که اتصال پروتیینی اندکی دارند در شیر به همان میزان خون مادر وجود دارند و می توانند وارد بدن نوزاد شوند. از سوی دیگر، شیردهی برای برقراری ارتباط عاطفی مادر و نوزاد و کاهش خطر بیماری های عفونی و اختلالات سیستم ایمنی در سال های بعد قویا توصیه می شود.
لذا، اگرچه اکثر داروهای ضد صرع به میزان کم تا متوسط در شیر مادر ترشح می شوند فواید شیردهی برای نوزاد از مضرات داروهای ضد صرع بیشتر است و به همین دلیل توصیه این است که خانم های مبتلا به صرع، شیردهی را علی رغم مصرف داروهای ضد صرع ادامه دهند. 
البته برخی داروها عوارض وابسته به سن دارند که نیازمند توجه است. به عنوان مثال، اینکه ریسک عوارض پوستی ناشی از مواجهه با داروی لاموتریژین یا عارضه کبدی ناشی از والپروات در نوزادان هم بالاست، هنوز مشخص نشده است اما به نظر می رسد وقتی در دوران جنینی این داروها تحمل شده اند خطر بروز این عوارض وابسته به سن در نوزاد پایین باشد.
البته در مقالاتی مجزا به اثرات هر یک از داروهای ضد صرع در شیردهی پرداخته شده است.

زنان مبتلا به صرع در دوران یایسگی با چه مشکلاتی روبرو هستند؟

یایسگی یا منوپاز (menopause) هم دورانی است که در طی آن تغییرات هورمونی بارزی رخ می دهد که می تواند کنترل صرع را تحت تاثیر قرار دهد. زنانی که الگوهای مشخصی از صرع وابسته به قاعدگی (کاتامنیال) دارند ممکن است با توقف خونریزی های قاعدگی در دوران منوپاز کاهش حملات تشنجی را تجربه کنند. با این حال، در ابتدای یایسگی، نوساناتی که در هورمون های جنسی رخ می دهد می تواند موقتا باعث بدتر شدن حملات صرعی بیمار شود. پس از ثابت شدن سطح هورمون ها این اثرات منفی برطرف می شود اما از سوی دیگر، ممکن است مصرف داروهای هورمونی و افزایش ریسک سکته های مغزی در دوران منوپاز تاثیر منفی بر کنترل صرع داشته باشد. گزارشاتی وجود دارد که مصرف ترکیبات استروژنی در دوران یایسگی به تشدید حملات تشنجی منجر شده است.

آیا صرع بر سلامت استخوان های زنان مبتلا اثر منفی می گذارد؟

داروهای ضد صرع می توانند تراکم استخوان ها را کاهش دهند و منجر به پوکی استخوان یا شکستگی در استخوان ها شوند. اگرچه این خطر هم در مردان و هم در زنانی که چندین سال از داروهای ضد صرع استفاده کرده اند، بروز می کند اما زنان در دوران یایسگی بویژه در مستعد این عارضه هستند.  در یک مطالعه بر روی زنان بالای 65 سال، آنهایی که داروی ضد صرع دریافت می کردند دو برابر در خطر شکستگی استخوان لگن قرار داشتند. سقوط و سایر آسیب هایی که در حین تشنج رخ می دهد نیز ریسک بروز شکستگی را در این زنان افزایش می دهد.
مکانیسم های متعددی برای کاهش تراکم استخوان بدنبال مصرف داروهای ضد صرع پیشنهاد شده است؛ داروهای ضد صرع القا کننده آنزیم های کبدی (نظیر فنی تویین، کاربامازپین و فنوباربیتال) باعث افزایش متابولیسم ویتامین D و در نتیجه کاهش جذب کلسیم از روده ها و افزایش ترشح پاراتورمون می شود. این تغییرات باعث از دست رفتن ذخایر کلسیم استخوانی می شود. حتی داروهای غیر القاگر آنزیم، نظیر والپروات هم موجب کاهش تراکم استخوان -البته به میزان- کمتر می شوند.
لذا، مناسب است در زنانی که مدت طولانی داروهای ضد صرع مصرف می کنند به صورت دوره ای از نظر تراکم استخوان ارزیابی شوند. این ارزیابی هم به صورت بیوشیمیایی و هم ساختاری انجام می شود. تست های بیوشیمیایی برای بررسی سطح پایین کلسیم، فسفر و ویتامین D و افزایش سطح آلکالین فسفاتاز و هورون پاراتیرویید می تواند شواهدی به نفع از دست رفتن استخوان ارایه دهد. البته این تست ها به تنهایی برای رد مشکلات استخوانی کافی نیست و ممکن است علی رغم طبیعی بودن این موارد، فرد دچار کاهش تراکم استخوانی باشد. لذا، روش ارزیابی ارحج تست های سنجش تراکم استخوان است که با تصویربرداری اشعه ایکس (dual x-ray absorptiometry) انجام می شود. در این روش مقدار تراکم استخوان بر اساس نمره T بیان می شود که مقادیر منفی نشانه کاهش تراکم استخوان است (مقدار T<-2.5 پوکی استخوان را نشان می دهد). 
درمان برای جلوگیری از ازدست رفتن استخوان باید هم در مردان و هم زنانی که مدت طولانی داروی ضد صرع دریافت می کنند، مد نظر باشد. مکمل کلسیم بهمراه ویتامین C (برای جذب بهتر کلسیم) و D بسیار کمک کننده است. بزرگسالان می توانند روزانه 1000 تا 1500 میلی گرم کلسیم دریافت کنند و اگر شواهدی از کاهش تراکم استخوان دارند ممکن مقادیر بیشتری مورد نیاز باشد. دریافت روزانه 400 تا 800 واحد ویتامین D هم توصیه میشود و افراد دچار پوکی استخوان ممکن است مقادیری تا 1500 واحد نیز نیاز داشته باشند. ورزش هایی که با تحمل وزن همراهند (weight-bearing exercise)  حتی راه رفتن ساده، می تواند خطر پوکی استخوان را کاهش دهد. در موارد شدید کاهش تراکم استخوان، دریافت داروهای اختصاصی پوکی استخوان، نظیر بیسفسفونات ها زیر نظر متخصص داخلی لازم خواهد بود.