افسردگی و اختلالات خلقی و رفتاری مرتبط با صرع

در این مقاله، به مطالبی در مورد اختلالات خلقی و رفتاری مرتبط با صرع اشاره خواهیم کرد. بسیاری از افراد مبتلا به صرع، تغییرات نامطلوبی در احساسات خود تجربه می کنند و ارتباط بین اختلالات خلقی و صرع از بیش از ۲۰۰۰ سال قبل مشاهده شده است. در حالی که این ارتباط، سالها مورد توجه قرار گرفته بود، جزییات رابطه تشنج و اختلالات خلقی تا همین اواخر به خوبی درک نشده بود.

اختلالات عصبی ـ رفتاری شامل خستگی، افسردگی، اضطراب و روان پریشی معمولاً بیماران مبتلا به صرع را تحت تأثیر قرار می دهد. افراد مبتلا به صرع همچنین ممکن است مشکلات شناختی داشته باشند که بر توجه، حافظه، سرعت ذهنی و عملکردهای زبانی و همچنین عملکردهای اجرایی و اجتماعی فرد اثر می گذارد. اختلالات شناختی و رفتاری اغلب خود حملات تشنج را تحت الشعاع خود قرار می دهند، بطوریکه می توانند به مهمترین علت اختلال در کیفیت زندگی تبدیل شوند. علاوه بر این، این مشکلات اکثراً ناشناخته می مانند و حتی در صورت شناسایی، اغلب به خوبی درمان نمی شوند. 

بیماران مبتلا به صرع اغلب از اختلالات شناختی و رفتاری رنج می برند که از خفیف تا شدید متغیر است. تغییرات رفتاری در حین و بلافاصله پس از اکثر تشنج ها رخ می دهد. با این حال، در برخی موارد، شناخت و رفتار مدت های طولانی پس از بروز تشنج یا حتی در سرتاسر دوره بین حملات تشنج (اینترایکتال) دچار تغییر و آشفتگی می شود.

کنترل دقیق تشنج ها و احتمالاً کاهش فعالیت صرعی و صرع زایی در مغز بیمار، ممکن است به جلوگیری از اختلالات رفتاری و شناختی مرتبط با صرع کمک کند. در واقع، دیدگاه اواخر قرن ۱۹ درباره صرع به عنوان یک اختلال پیشرونده _ هم از نظر تشنج و هم از نظر اختلالات شناختی و رفتاری _ در مطالعات جدید تایید شده است. البته عوارض خلقی و شناختی برخی داروهای ضد صرع نیز بخوبی شناخته و پذیرفته شده است. 

اهمیت اختلالات خلقی مرتبط با صرع

بروز اختلالات خلقی در افراد مبتلا به صرع بسیار مهم است و می تواند بر فعالیت های روزمره و کیفیت زندگی فرد تأثیر بسزایی بگذارد. این احساسات ممکن است در بیشتر مواقع وجود داشته باشند یا درست قبل، در حین یا بعد از تشنج ظاهر شوند. برخی از این بیماران افسرده می شوند، برخی دیگر ممکن است تحریک پذیر باشند.

• شایع ترین اختلالات خلقی در افراد مبتلا به صرع، افسردگی اساسی و دیس تایمی (خلق پایین) است. برخی از افراد دارای انواع خفیف تری از افسردگی هستند که ممکن است کیفیت زندگی را تحت تأثیر قرار دهد اما به درمان پاسخ خوبی می دهد.
• اضطراب، اگرچه از نظر فنی یک اختلال خلقی نیست، یکی دیگر از احساسات رایجی است که اغلب در افراد مبتلا به صرع رخ می دهد.
• به منظور بهبود کیفیت زندگی در افراد مبتلا به صرع، مهم است که افراد مبتلا به صرع، خانواده ها و ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی با این اختلالات خلقی رایج آشنا شوند.

تشخیص اختلالات خلقی مرتبط با صرع

بسیاری از بیماران صرع دچار  اختلالات خلق و خو می شوند. اگر احساس اضطراب، افسردگی، تحریک پذیری یا احساس ترس، وحشت می کنید یا دردی دارید که با تشنج یا سایر علل پزشکی توضیح داده نمی شود، ممکن است دچار اختلال خلقی شوید. بهتر است بدانید که چگونه اختلالات خلقی خود را تشخیص دهید و چگونه علائم احتمالی را به پزشک خود اطلاع دهید.

در اختلالات خلقی مرتبط با صرع، چه زمانی به درمان نیاز است؟

همه افراد گاهی درجاتی از اضطراب، تحریک پذیری یا افسردگی را تجربه می کنند. با این حال، اگر این علائم به مدت طولانی ادامه یابد، شدید باشد یا در روابط یا شغل فرد اختلال ایجاد کند، احتمالاً نیاز به درمان دارد.

• در ابتدا، احساسات خود را با پزشک معالج صرع خود (اعم از پزشک خانواده، متخصص داخلی یا متخصص مغز و اعصاب) مطرح کنید. توضیح دهید که این علائم هر چند وقت رخ می دهند، چه احساسی در شما ایجاد می کنند و چقدر طول می کشند.
• اگر می توانید، دفتر یادداشتی تهیه کنید که این علائم را در آن ثبت کنید، درست مانند تقویم تشنج.
• از پزشک خود بپرسید که آیا این علائم ممکن است مربوط به صرع شما باشد و در برای درمان آنها چه باید کرد. شما و پزشکتان می توانید تصمیم بگیرید که آیا برای کنترل اختلال خلقی به درمان نیاز دارید یا خیر.
• اگر به مشاور یا روانپزشک مراجعه می کنید، حتماً به طور کامل در مورد احساسات خود با آنها صحبت می کنید. آنها می توانند به شما در تصمیم گیری در مورد تغییر برنامه درمانی برای بهبود خلق و خوی شما کمک کنند.

درمان اختلالات خلقی مرتبط با صرع

انواع مختلفی از درمان برای اختلالات خلقی در دسترس است. روان درمانی و داروها، اساس درمان هستند که ممکن است به صورت جداگانه یا همزمان استفاده شوند. هدف این است که علائم خلقی به طور کامل بهبود یابد‌.

رایج ترین نوع درمان، تجویز داروهای ضد افسردگی است که انواع مختلفی از این داروها وجود دارد. به احتمال زیاد پزشک شما یک مهار کننده انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) تجویز می کند اما انواع دیگری از ضد افسردگی نیز وجود دارد. مهم است که به خاطر داشته باشید که داروهای اختلالات خلقی ممکن است نیاز به تعدیل دوز داشته باشند و ممکن است چند هفته طول بکشد تا کاملاً موثر واقع شوند. درست مانند داروهای ضد تشنج، گاهی اوقات بیش از یک داروی ضد افسردگی برای رسیدن به پاسخ درمان مطلوب لازم است اما در اکثر افراد مبتلا به صرع، علائم افسردگی معمولاً به دوزهای پایین از یک داروی ضد افسردگی مناسب، پاسخ مطلوب می دهد.

روش های مختلفی از روان درمانی وجود دارد که می تواند به بیماران مبتلا به صرع برای مدیریت علایم خلقی کمک کند، مانند:

• روان درمانی سنتی که به بیماران کمک می کند تا در مورد احساسات نامطلوب خود، آنچه ممکن است باعث بروز آنها شود و راهکارهای ایجاد تغییر، بینش پیدا کنند.
• درمان روان ـ آموزشی (psychoeducational) شامل آموزش به بیماران و خانواده ها در مورد روحیات و رفتارهای بیمار و راه های مقابله با این مشکلات است.
• خانواده درمانی با بیمار و خانواده او همراه می شود و به بررسی مسائل و روابط خانوادگی که ممکن است تحت تأثیر مشکلات خلقی قرار گرفته یا به بهبود آنها کمک می کند، می پردازد.
• درمان شناختی ـ رفتاری (CBT) به افراد کمک می کند تا شیوه های جدیدی از تفکر در مورد مشکلات خود را بیاموزند و نحوه پاسخگویی یا کنار آمدن با موقعیت یا مشکلات موجود را تغییر دهند.

به طور خلاصه، اختلالات خلقی به ویژه افسردگی و اضطراب در بیماران مبتلا به صرع به طور شایع بروز می کند و اغلب نیز به عنوان یک هدف درمانی، مورد توجه پزشک و بیمار قرار نمی گیرند. راهکارهای درمانی موثری برای این اختلالات وجود دارد.