اصطلاح “میگرن قاعدگی” به سردردهای میگرنی گفته می شود که به نظر می رسد با چرخه قاعدگی مرتبط هستند. بسیاری از بیماران مبتلا به میگرن، خود درمی یابند که تغییرات هورمونی می تواند علائم میگرن را در آنها تحریک کند.
میگرن قاعدگی یک بیماری خاص نیست بلکه این نامگذاری فقط یک روش برای توصیف زمانهایی است که فرد سردرد را تجربه می کند.
در این مقاله ، میگرن قاعدگی را با جزئیات ، از جمله دلایل و روش های درمانی، بررسی می کنیم.
میگرن قاعدگی چیست؟
میگرن در زنان سه برابر شایعتر از مردان است. طبق گزارش سرویس بهداشت ملی انگلستان (NHS) ، بیش از نیمی از زنان مبتلا به میگرن ارتباطی را بین علائم و چرخه قاعدگی مشاهده می کنند.
اصطلاح “میگرن قاعدگی” سردردهایی را توصیف می کند که به نظر می رسد ناشی از نوسانات هورمونی باشد.
نویسندگان یک مقاله که در سال 2016 چاپ شد، گزارش کردند که دو زیر گروه میگرن قاعدگی وجود دارد؛ گروه اول کسانی که دچار “میگرن قاعدگی خالص” هستند بدین معنا که فقط در دوره قاعدگی –و نه بین دوره ها- سردرد دارند و محققان شیوع آن را یک درصد ذکر می کنند.
زیرگروه دوم “میگرن مربوط به قاعدگی” نام دارد. در این حالت، حملات میگرن اغلب –و نه همیشه- در طی یک دوره قاعدگی رخ می دهد و به نظر می رسد قاعدگی یکی از چندین عامل موثر در بروز سردرد این بیماران باشد. حدود 6–7٪ افراد میگرنی به این نوع از میگرن قاعدگی مبتلا هستند.
میگرن قاعدگی همچنین می تواند در اثر تغییرات هورمونی در دوران یائسگی، بارداری یا مصرف داروهای خوراکی ضد بارداری ایجاد شود.
علائم میگرن قاعدگی
میگرن بیماری است که اغلب موجب سردردهای متوسط تا شدید در یک طرف سر می شود. سردرد ضربان دار، علامت اصلی است اما بسیاری از افراد علائم دیگری را نیز تجربه می کنند، از جمله:
- حالت تهوع
- استفراغ
- حساسیت به نور ، صدا یا هر دو
- اورا: اختلالات دیداری یا شنیداری گذرا که تمایل دارند قبل از علائم دیگر ظاهر شوند
افراد مبتلا به میگرن قاعدگی اغلب در دوره های قاعدگی یا حول و حوش آن دچار حملات سردرد می شوند. طبق گزارش سرویس بهداشت ملی انگلستان (NHS)، فرد مبتلا به میگرن قاعدگی، به احتمال زیاد 2 روز قبل از شروع خونریزی ماهیانه یا در 3 روز اول دوره، یک حمله سردرد تجربه می کند. با این حال، این دوره ها ممکن است هنگام شروع داروی هورمونی یا در دوران بارداری یا بروز یائسگی رخ دهد. حملات سردرد ایجاد شده توسط این تغییرات هورمونی ممکن است بیشتر از موارد دیگر سردرد شدید، دشوار و تکرار شونده باشد.
برای تایید این تشخیص، لازم است که در ابتدا پزشک میگرن را در بیمار تشحیص دهد؛ به طور كلی، پزشكان میگرن را زمانی تشخیص می دهند که فرد حداقل پنج بار علائم سردرد میگرنی را که 4-72 ساعت به طول انجامیده باشد، تجربه کرده باشد. پس از آن، اگر بروز این حملات عمدتا به دوره های قاعدگی محدود باشد، تشخیص میگرن قاعدگی مطرح می شود. ثبت اپیزودهای سردرد در دفترچه یادداشت علائم می تواند به فرد و پزشک کمک کند تا ارتباط علائم میگرن را با چرخه قاعدگی تشخیص دهد.
علل میگرن قاعدگی
دانشمندان کاملاً مطمئن نیستند که علت میگرن چیست. مواد شیمیایی موجود در مغز می تواند باعث تورم رگ های خونی در منطقه ای خاص از مغز شود. اگر این امر باعث تحریک اعصاب اطراف سر شود، می تواند موجب تغییراتی در عملکرد رشته های عصبی و درد شود.
هورمون ها بر میزان التهاب تأثیر می گذارند. آنها به عنوان پیام رسان عمل می کنند و می توانند نحوه رفتار اعضای بدن، از جمله رگ های خونی را تغییر دهند.
محققان دو سازوکار احتمالی را برای تأثیر هورمون های جنسی زنان در میگرن مطرح کرده اند؛ علائم سردرد ممکن است توسط استروژن یا پروستاگلاندین ها ایجاد شود. استروژن میتواند احساس درد را تحت تاثیر قرار دهد، به همین دلیل ممکن است باعث کاهش شدت میگرن شود. سطح استروژن دقیقاً قبل از یک دوره قاعدگی، در دوران یائسگی و هنگامی که فرد مصرف داروی حاوی استروژن را متوقف می کند، کاهش می یابد. به عنوان مثال، میزان استروژن در هفته بدون قرص در بسیاری از رژیم های کنترل بارداری کاهش می یابد؛ این کاهش به تحریک سردردها منجر می شود.
پروستاگلاندین ها نیز مواد شیمیایی مسئول افزایش سطح التهاب هستند و بدن آنها را قبل از شروع قاعدگی در خون آزاد می کند.
موارد دیگری هم هستند که می توانند خطر ابتلا به میگرن را افزایش دهد، نظیر:
- عوامل ژنتیکی
- جنسیت زنانه
- اختلالات زمینه ای سلامتی که باعث التهاب می شوند یا میگرن را تحریک می کنند.
برای برخی از افراد مبتلا به میگرن قاعدگی، تغییرات هورمونی دوره قاعدگی ممکن است تنها عامل محرک سردرد باشد. دیگران ممکن است چندین عامل محرک علاوه بر تغییرات هورمونی داشته باشند که این عوامل می تواند شامل موارد زیر باشد:
- برخی از غذاها و نوشیدنی ها، از جمله غذاهای حاوی الکل یا کافئین
- بوهای شدید
- نور شدید
- خواب زیاد یا خیلی کم
- اضطراب
- گرسنگی یا کمبود آب بدن
- تغییرات آب و هوا
- آپنه خواب
- دندان قروچه
- اختلالات مفصل فک
ممکن است فقط یک عامل باعث ایجاد سردرد نشود بلکه ترکیبی از عوامل موجب تجریک سردرد شود. همچنین ممکن است فرد در طی دوره پریود نسبت به سایر عوامل محرک زا حساسیت بیشتری داشته باشد.
چگونه میگرن قاعدگی را از کنترل کنیم
داروهای مسکن ممکن است از بدتر شدن سردرد جلوگیری کند. بهتر است این داروها را به محض بروز علائم مصرف کنید.
ممکن است فرد داروهای ضد التهاب های غیر استروئیدی (NSAID) مانند آسپرین یا ایبوپروفن را امتحان کند. اینها بدون نسخه در دسترس هستند یا ممکن است پزشک دارویی را از خانواده داروهای تریپتان تجویز کند که یک نمونه آن سوماتریپتان است.
سایر استراتژی های درمانی عبارتند از:
- دراز کشیدن در یک اتاق تاریک و ساکت
- اگر گرسنگی یا کم آبی عامل تحریک سردرد باشد، نوشیدن آب یا خوردن یک وعده غذایی سبک
- خوابیدن که می تواند حملات سردرد را در بعضی افراد کوتاه یا متوقف کند
هر فرد مبتلا به میگرن قاعدگی باید سعی کند از افت ناگهانی سطح استروژن جلوگیری کند. گزینه های در دسترس می تواند شامل موارد زیر باشد:
- انتخاب روش دیگری برای جلوگیری از بارداری: این ممکن است شامل مصرف نوع دیگری از قرص یا انتخاب ایمپلنت باشد، به ویژه مصرف مداوم و روزانه قرص های ضد بارداری- که شامل یک هفته عدم مصرف قرص نمی شود.
- امتحان ژل یا کرم های حاوی استروژن: پزشک ممکن است این موارد را برای افرادی که دوره قاعدگی منظم دارند تجویز کند. فرد برای جلوگیری از افت استروژن، ژل یا پچ را قبل از قاعدگی خود استفاده می کند.
- استفاده از هورمون درمانی جایگزین: این درمانی برای میگرن قاعدگی نیست بلکه علائمی را كه معمولاً با یائسگی مرتبط هستند درمان میکند اما به عنوان یک تاثیر جانبی، ممکن است میگرن قاعدگی را نیز تسکین می دهد. با این حال، در برخی افراد، ممکن است موجب تشدید دوره های میگرن شود.
توجه به این نکته مهم است که فردی که میگرن همراه با اورا دارد نباید از داروهای جلوگیری از بارداری که حاوی استروژن است استفاده کند، بویژه وقتی فرد سن بالای 35-40 سال داشته باشد. به طور کلی، هر کسی که اورا را تجربه می کند باید به پزشک خود اطلاع دهد.
سایر استراتژی های پیشگیری از میگرن عبارتند از:
- شناسایی عوامل محرک دیگر: پرهیز از عوامل محرک، در صورت امکان ، نکته کلیدی در پیشگیری از میگرن است. اگر سردردهای میگرنی و هرگونه محرک احتمالی مانند غذاها و میزان استرس را در دفترچه ای ثبت کنید، شناخت محرک ها آسان تر می شود و با گذشت زمان ممکن است الگویی قابل پیش بینی پدیدار شود.
- رفع کمبودهای تغذیه ای: برخی تحقیقات نشان می دهد که کمبودهای خاص غذایی ممکن است خطر سردرد و میگرن را افزایش دهد. مصرف منیزیم ، به طور خاص ، ممکن است به عنوان یک درمان پیشگیرانه عمل کند.
- مصرف داروهای دیگر: برخی افراد متوجه می شوند که داروهای ضد افسردگی ، ضد تشنج و بتا بلاکرها به میگرن کمک می کنند.
- دریافت درمان های تخصصی: این موارد شامل روش هایی مانند تحریک مغناطیسی از طریق جمجمه و بوتاکس است. گرچه این روش های درمانی در مقایسه با داروها کمتر در دسترس هستند.
- استفاده از روش های درمانی مکمل: طب سوزنی و بیوفیدبک برای برخی از افراد مبتلا به میگرن مفید است. آنها در کنار روشهای درمانی استاندارد بهتر عمل می کنند.
مهم است که از عوارض جانبی و تداخلات احتمالی هر دارو یا مکمل آگاهی داشته باشید و قبل از اقدام به رویکرد جدید با پزشک مشورت کنید.
هر بیماری که مرتبا میگرن قاعدگی را تجربه می کند، باید به پزشک متخصص مغز و اعصاب (نورولوژیست) مراجعه نماید. آنها می توانند به تدوین یک برنامه درمانی موثر کمک کنند.
در نظر داشته باشید که گاهی اوقات، سردرد می تواند علامت یک بیماری مهمتر از میگرن باشد، بویژه اگر سردرد با ویژگی های زیر همراه باشد:
- سردردی که شدت آن بیش از موارد قبل باشد
- سردرد ناگهانی که با احساس انفجار همراه باشد
- سردرد شدید همراه با سفتی گردن
- سردردی که طی 24 ساعت بدتر شود و به مسکن های معمول پاسخ ندهد
- سردردی که به دنبال ضربه به سر رخ می دهد
- سردردی که بلافاصله بعد از فعالیت هایی مانند وزنه برداری، ایروبیک ، دویدن یا رابطه جنسی رخ می دهد
- سردرد شدید فقط در یک چشم ، همراه با قرمزی در آن چشم
- سردرد و هر یک از موارد زیر:
- گیجی یا خواب آلودگی
- تشنج
- حرف های مبهم
- تغییر در بینایی
- مشکل در حرکت دادن دستها یا پاها
- از دست دادن تعادل
- از دست دادن حافظه
- کاهش وزن
- تب
نتیجه گیری
افرادی که پریود می شوند و میگرن دارند، اغلب در دوره قاعدگی سر دردهایی را تجربه می کنند. همچنین ممکن است فرد در دوران بارداری، یائسگی یا هنگام استفاده از داروهای هورمونی مانند برخی داروهای ضد بارداری دچار چنین سر دردهایی شود.
روش های مختلفی برای بهبود قابل توجه کیفیت زندگی در افراد مبتلا به سر دردهای مکرر میگرنی وجود دارد. بهترین روش ممکن شامل مصرف داروهایی برای پیشگیری یا تسکین علائم ، شناسایی و جلوگیری از عوامل محرک و مصرف مکمل منیزیم است.
