کاربرد تریپتان ها (آگونیست های گیرنده سروتونین) برای درمان میگرن

میگرن یک بیماری سیستم عصبی است که روزانه میلیون ها نفر را درگیر می‌کند. برای بسیاری از افراد، این بیماری به شدت کیفیت زندگی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
میگرن یک بیماری پیچیده است که می‌تواند علائم گوناگونی نظیر حملات شدید و ناتوان کننده سردرد، تهوع و حساسیت به نور و صدا ایجاد کند.
امروزه گزینه های درمانی متعددی، چه برای پیشگیری از میگرن چه برای درمان علائم آن، وجود دارد.
تریپتان ها گروهی از داروها هستند که می‌توانند حملات میگرن را پس از شروع آن، درمان کنند.
تریپتان ها نمی‌توانند از بروز حملات میگرن پیشگیری نمی‌کنند. در عوض، این داروها با تنگ کردن عروق خونی متورم ـ که ناشی از حملات میگرن است ـ علائم آن را رفع می‌کنند.
در این مقاله، ما بررسی می کنیم که تریپتان ها چه هستند و چگونه با علائم میگرن را درمان می کنند.

تریپتان ها چه هستند و چگونه عمل می‌کنند؟

تریپتان ها داروهایی هستند که هم با نام تجاری و هم با نام ژنریک  و به فرم های مختلفی موجود هستند.
این داروها همچنین “آگونیست های گیرنده سروتونین” نامیده می شوند. سروتونین یک انتقال دهنده عصبی است که توسط سلول های عصبی تولید می‌شود. این ماده در اعصاب گوناگون سراسر بدن ـ از جمله مغز ـ یافت می شوند.
اگرچه علت دقیق میگرن همچنان نامشخص است، دانشمندان بر این باورند که در حین حمله میگرن، اعصاب حساس ملتهب شده و عروق متورم می‌گردند که این حالت باعث ایجاد درد و سایر علائم می‌شود.
تریپتان ها با آرام کردن سلول های عصبی که به علت حمله میگرن بیش فعال شده اند، عمل می‌کنند. آنها همچنین کمک می‌کنند عروق خونی به وضعیت طبیعی خود برگردند. این باعث کمک به مدیریت علائم میگرن می‌شود. 
یک پژوهش در سال 2015، تریپتان ها و سایر گزینه های درمانی میگرن را با هم مقایسه کرد. محققین دریافتند که دوزهای استاندارد تریپتان، طی 2 ساعت پس از حمله میگرن باعث بهبود علائم در 42 تا 76 درصد از بیماران می‌شود. 

انواع تریپتان

تریپتان ها به شکل های مختلفی در دسترس هستند. ممکن است نوع دارویی که پزشک شما تجویز می‌کند، وابسته به علائمتان باشد. به عنوان مثال اگر همراه با میگرن خود حالت تهوع و استفراغ دارید، پزشک ممکن است به جای قرص، اسپری بینی تجویز کند.

انواع اشکال دارو شامل موارد زیر می‌باشد:

• قرص های دهانی که آنها را می بلعید.
• قرص های دهانی که سریع در دهان حل می‌شوند.
• اسپری بینی
• تزریقی

عوارض جانبی تریپتان ها

ممکن است با مصرف داروهای تریپتان، به عوارض جانبی مبتلا شوید. برای بیشتر افراد عوارض جانبی پس از چند مرتبه مصرف از بین میروند، اما تعدادی ممکن است عوارض جدی تری را تجربه کنند.

عوارض جانبی می‌تواند به عوامل مختلفی وابسته باشد، مانند:

• سن
• بیماری های همراه (اگر بیماری قلبی یا فشار خون بالا دارید، ممکن است تریپتان ها برای شما مناسب نباشند) 
• سایر داروهایی که مصرف میکنید.

عوارض شایع معمول عبارتند از:

• سرگیچه
• ضعف
• حالت تهوع
• خواب آلودگی
• احساس سوزش یا طعم ناخوشایند (ناشی از اسپری بینی)
• درد و قرمزی (در محل تزریق)

عوارض جانبی جدی

اگر هر یک از علائم زیر را تجربه کردید، با 115 تماس بگیرید یا به نزدیک ترین اورژانس مراجعه کنید:

• مشکلات قلبی جدی (حمله قلبی، ضربان قلب نامنظم)
• سکته مغزی
• سندروم سروتونین (وضعیتی جدی که در آن سروتونین زیادی در بدن تولید میشود)
• سردرد ناشی از مصرف بیش از حد دارو
• شکم درد شدید و ناگهانی
• احساس گرفتگی یا درد در فک، سینه، گلو یا گردن
• بی حسی و ضعف ناگهانی
• افزایش فشار خون (تریپتان ها می توانند باعث افزایش خطرناک فشار خون شوند)
• واکنش آلرژیک، نظیر راش پوستی

البته عوارض جانبی تریپتان ها، محدود به اینها نیستند. از داروساز یا پزشک خود اطلاعات بیشتری راجع به خطرات و عوارض جانبی و اینکه چگونه آنها را به حداقل برسانید، دریافت کنید.

تداخلات دارو و عوامل خطر

تریپتان ها میتوانند با داروها، مکمل ها یا محصولات گیاهی متعدد دیگری تداخل کنند. اطمینان حاصل کنید که همه داروها و نیز محصولاتی که بدون تجویز پزشک مصرف می کنید را با داروساز و پزشک خود در جریان بگذارید.

ممکن است تریپتان ها با داروهای زیر تداخل ایجاد کنند:

• مهارکننده های مونوآمین اکسیداز (Monoamine oxidase inhibitors/MAOI)
• داروهای ارگوتامین (Ergotamine)، نظیر دی هیدرو ارگوتامین (Dihydroergotamine)
• ضدافسردگی های سه حلقه ای، نظیر آمی تریپتیلین  (Amitryptyline)
• مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (Selective Serotonin Reuptake Inhibitors/SSRI)
• گل راعی (St John’s wort)
• داروهای ضد قارچی، نظیر فلوکونازول (Fluconazole)
• آنتی بیوتیک های مشخصی، نظیر کلاریترومایسین (Clarithromycin)
• سایر داروهای تریپتان

داروهای تریپتان در دسترس

چندین داروی تریپتان در دسترس هستند. داروی مناسب برای شما به عواملی مختلفی بستگی دارد، مانند: شدت و نوع علایم میگرن و اینکه آیا قبلاً از تریپتانی استفاده کرده اید که موثر بوده است یا خیر.

گزینه ها شامل:

آلموتریپتان (Almotriptan) یا آگزرت (Axert)
التریپتان (Eletriptan) یا رلپاکس (Relpax)
فرواتریپتان (Frovatriptan) یا فروا (Frova)
ناراتریپتان (Naratriptan) یا آمرگ (Amerge)
ریزاتریپتان (Risatriptan) یا ماگزالت (Maxalt)
سوماتریپتان (Sumatriptan) یا ایمیترکس (Imitrex)
سوماتریپتان/ناپروکسن سدیوم (Naproxen sodium) یا ترگزیمت (Treximet)
زولمیتریپتان (Zolmitriptan) یا زومیگ (Zomig)

یک مطالعه در سال 2019، اثربخشی و دوزاژ این هفت نوع داروی تریپتان را مقایسه کرد و موارد زیر را دریافت:

• در میان داروهای خوراکی، التریپتان با دوز 40 میلی گرمی بیشترین اثربخشی را دارد.
• ناراتریپتان (2.5 میلی گرم) کمترین اثربخشی را در بین تریپتان های خوراکی دارد.
• تزریق زیرجلدی (زیر پوست) از مصرف خوراکی اثربخش تر است.
• اسپری های بینی به اندازه قرص های خوراکی موثرند.
• سوماتریپتان قابل تزریق (6 میلی گرمی) بیشترین سرعت را در رفع درد دارد.

یک پژوهش در سال 2017 که خطرات عوارض جانبی درمان های میگرن را مقایسه میکرد، دریافت که آلموتریپتان با بیشترین خطر استفراغ همراه است.

چه کسانی نباید تریپتان مصرف کنند؟

داروهای تریپتان ممکن است برای همه مناسب نباشند. اگر بیماری های مشخصی دارید، شرح وضعیت سلامتی خود را با پزشکتان مطرح کنید تا آنها تصمیم بگیرند آیا مصرف تریپتان ها برای شما مناسب است یا خیر.

• سابقه مشکلات قلبی
• کلسترول بالا
• فشار خون بالا
• سکته مغزی
• مشکلات دستگاه گردش خون
• تشنج
• مشکلات کبدی جدی

اگر باردار یا شیرده هستید، با پزشک خود درباره داروهای تریپتان و اینکه آیا مصرف آنها برای شما مناسب است یا نه، صحبت کنید.

دوز تریپتان برای میگرن

دارو، دوز و شکل دقیق آن (به عنوان مثال قرص، اسپری بینی یا تزریق) به دارو و علائم شما، سن و سایر عواملی نظیر وزن بدنتان بستگی دارد.
پزشک شما خطرات و فواید داروها و اینکه چه دارو و دوزی برای علائم شما بهتر است را بررسی می‌کند.
فراتر از دوز داروی تجویزی خود را مصرف نکنید. به خاطر داشته باشید که استفاده بیش از حد از این داروها میتواند باعث ایجاد سردرد ناشی از افزایش مصرف دارو، یا سردرد بازگشتی (Rebound headache) گردد.

نام تجاری	نام ژنریک	شکل و قدرت دوز	سن	تأیید شده برای
آمرگ	ناراتریپتان	قرص (1 میلی گرمی، 2.5 میلی گرمی)	بالغین	حمله میگرن
آگزرت	آلموتریپتان	قرص (6.25 میلی گرمی، 12.5 میلی گرمی)	بالغینکودکان 12 – 17 ساله	حمله میگرن
فروا	فرواتریپتان	قرص (2.5 میلی گرمی)	بالغین	حمله میگرن
ایمیترکس	سوماتریپتان	قرص (25 میلی گرمی، 50 میلی گرمی، 100 میلی گرم) ویال تزریقی (6 میلی گرمی/ 0.5 میلی لیتر) سرنگ پرشده (4 میلی گرمی، 6 میلی گرمی) اسپری بینی (5 میلی گرمی، 20 میلی گرمی)	بالغین	حمله میگرن (قرص ها و اسپری بینی)؛ حمله حاد میگرن و سردرد تجمعی (فقط تزریقی)
ماگزالتماگزالت-MLT	ریزاتریپتان	قرص (5 میلی گرمی، 10 میلی گرمی). قرص حل شونده در دهان (5 میلی گرمی، 10 میلی گرمی)	بالغینکودکان 6 – 17 ساله	حمله میگرن
رلپاکس	التریپتان	قرص (20 میلی گرمی، 40 میلی گرمی)	بالغین	حمله میگرن
ترگزیمت	سوماتریپتان/ناپروکسن سدیم	قرص (10 میلی گرم سوماتریپتان/60 میلی گرم ناپروکسن) قرص (85 میلی گرم سوماتریپتان/500 میلی گرم ناپروکسن سدیم)	بالغینکودکان 12-17 ساله	حمله میگرن
زومیگ	زولمیتریپتان	قرص (2.5 میلی گرمی، 5 میلی گرمی) قرص حل شونده در دهان (2.5 میلی گرمی، 5 میلی گرمی) اسپری بینی (2.5 میلی رگیم، 5 میلی گرمی)	بالغین	حمله میگرن

داروهای آلترناتیو برای میگرن

چندین گزینه برای پیشگیری از حملات میگرن و درمان علائم حاد وجود دارد. داروهای پیشگیری به منظور کاهش دفعات و شدت حملات میگرن، به طور منظمی مصرف می‌شوند.

برخی از گزینه ها برای پیشگیری از حملات میگرن شامل:

• ارنوماب (Erenumab) یا آیمویگ (Aimovig)
• فرمانزوماب (Fremanezumab) یا آجووی (Ajovy)
• داروهای ضد صرع مثل توپیرامات (Topiramate)
• بتا-بلاکرها مثل پروپرانولول (Propranolol)

مثال هایی از درمان های جایگزین میگرن شامل:

• داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن (Ibuprofen) و ناپروکسن (Naproxen)
• آسپیرین (Aspirin) 
• آستامینوفن 
• داروهای ضد تهوع نظیر دیمن هیدرینات 
• اوبروژپپانت (Ubrogepant) یا اوبلروی (Ublervy)
• لاسمیدیتان (Lasmiditan) یا ریوو (Reyvow)
• نوع A سم بوتولینوم یا بوتاکس (Botox)

جمع بندی

تریپتان ها سالهاست که در دسترس هستند و برای درمان میگرن حاد مورد استفاده قرار گرفته اند اما برای همه مناسب نیستند. پزشک شما می‌تواند در رابطه با فواید و مضرات تریپتان ها و اینکه آیا گزینه مناسبی برای شما می‌باشند یا خیر، توضیح دهد.

از این پیشنهادات برای مدیریت و کنترل علائم میگرن خود استفاده کنید:

• تا حد امکان از محرک های میگرن دوری کنید. استرس، اضطراب و غذاهای خاصی از محرک های شایع میگرن هستند.
• برای پیگیری حملات میگرن، از یک دفترچه خاطرات روزانه استفاده کنید. ممکن است در طول زمان با الگویی مواجه شوید که می‌تواند به درمان بهتر شما کمک کند.
• یک رژیم غذایی متعادل مصرف کنید. وعده های غذایی را حذف نکنید.
• برنامه خواب مناسب داشته باشید.
• برنامه ورزشی منظم داشته باشید.
• از مصرف الکل و کافئین زیاد خودداری کنید.