بی حس شدن دست ها در هنگام خواب و روش درمان

بیدار شدن با بی حسی در دست ها و انگشتان می تواند خواب را آشفته کند و فرد را نگران سازد. بسیاری از افراد به دلیل خوابیدن در وضعیتی که بر گردش خون فشار وارد می کند، گهگاه بی حسی یا سوزن سوزن شدن دست ها را تجربه می کنند. با این حال، بی حس شدن دست ها در هنگام خواب و همین طور انگشتان دست ممکن است علامتی از یک مشکل مهم تر باشد. تخمین زده می شود که حدود 7 تا 10 درصد از افراد دچار نوعی درد ناشی از درگیری عصب هستند که بر کیفیت زندگی آنها از جمله خوابشان تأثیر می گذارد. در اکثر افراد، بیدار شدن با دست های بی حس هر چند وقت یک بار جای نگرانی ندارد. با این حال، اگر این علائم به طور مکرر رخ دهد یا خواب را مختل سازد یا پس از بیدار شدن و از تخت برخاستن ادامه داشته باشد، بهتر است به یک پزشک مراجعه کنید.

علت بی حس شدن دست ها در هنگام خواب

بروز بی‌حسی  یا “خواب رفتگی” در دست‌ها می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد. این خواب رفتن می تواند بدلیل فشار بر یک عصب، یک رگ خونی یا به دلیل یک بیماری زمینه ای باشد.

گاهی اوقات این بی حسی با احساس گزگز یا سوزن سوزن شدن همراه است که “پارستزی” نامیده می شود. پارستزی هم مانند بی حسی می تواند بدلیل وضعیت خاص بدن در حین خواب رخ دهد. بی حسی و پارستزی هر دو با فشردگی عصب، رگ های خونی یا برخی از بیماری های زمینه ای مرتبط هستند.

تحت فشار قرار گرفتن یا آسیب عصب

یک علت شایع بی حس شدن دست ها در حین خواب، آسیب دیدن یا فشرده شدن عصب است. عصب های دست ها و بازوها ممکن است بدنبال حرکات مکرر آسیب ببینند که می تواند با شغل فرد در ارتباط باشد. افرادی که در حین کار با دست ها و بازوهای خود حرکات تکراری انجام می دهند، بیشتر دچار بی حسی، درد و گزگز، به ویژه در شب، در دستان خود می شوند.

البته بروز آسیب عصبی که موجب بی حسی و گزگز دست ها می شود (نوروپاتی محیطی)، می تواند عللی فراتر از کار تکراری با دست داشته باشد؛ برخی از افراد به دلیل مصرف دارو، عفونت، بیماری های ارثی، التهابی یا ضربه و تصادف علائم مشابهی را تجربه می کنند.

تحت فشار قرارگرفتن عصب اولنار

عصب اولنار شما را قادر می سازد تا با استفاده از ماهیچه های ساعد، اشیا را در دست بگیرید و حس دو انگشت کوچک و حلقه را تامین کند. این عصب از آرنج به سمت انگشتان شما می رود. عصب اولنار علت گزگز و بی حسی است که هنگام ضربه خوردن به آرنج تجربه می کنید.

فشار بر آرنج یا مچ دست در حین خواب می تواند عصب اولنار را تحت فشار قرار دهد و هنگام بیدار شدن، باعث بی حس شدن انگشتان شود. اگر در زمان بیدار شدن، قسمت های زیر از دستتان بی حس است، احتمالا عصب اولنار شما درگیر است:

• انگشت کوچک، در سمت جلو یا پشت
• انگشت حلقه، معمولا در سمت نزدیک به انگشت کوچک
• دست، زیر انگشتان کوچک و حلقه

اگر عصب اولنار در آرنج به طور جزئی تحت فشار باشد، اصلاح نحوه قرارگیری بازوی در خواب ممکن است برای درمان کافی باشد. اگر فشردگی  و آسیب عصب جدی تر باشد، ممکن است به جراحی نیاز باشد.

تحت فشار قرارگرفتن عصب رادیال

عصب رادیال ماهیچه های ساعد و مچ دست را کنترل می کند و به کمک آن، مچ دست و انگشتان حرکت می کنند. فشار روی مچ دست، ساعد و بازو می تواند عصب رادیال را کمپرس کند و باعث بروز بی حسی یا درد شود. خوابیدن روی مچ دست یا ساعد، یا خوابیدن در حالی که بازو از جایی آویزان است، می تواند عصب رادیال را تحت فشار قرار دهد. اگر در مسافرت هستید و می‌خواهید در هواپیما یا ماشین بخوابید، سعی کنید از تکیه دادن ساعد یا مچ دست به پنجره به‌عنوان بالش برای قراردادن سر خودداری کنید زیرا می‌تواند به عصب رادیال فشار وارد کند.

در صورت وارد شدن فشار به عصب رادیال ممکن است نواحی زیر در پشت دست بی حس شود:

• انگشت اشاره
• شست
• دست، ناحیه بین انگشت اشاره و شست

سندرم تونل کارپال

سندرم تونل کارپال، اختلالی که اغلب در کارمندان اداری یا خانم های خانه دار دیده می شود، شایع ترین نوروپاتی بدلیل گیرافتادن یا فشردگی عصب در اندام فوقانی است. سندرم تونل کارپ بدلیل فشرده شدن عصب مدیان هنگام عبور از تونل کارپال در مچ دست ایجاد می شود. عصب مدیان به انگشت شست، اشاره و میانی حس می‌دهد. مانند عصب اولنار، این عصب می تواند هم در آرنج و هم در مچ دست فشرده شود، بنابراین مهم است که شب ها مراقب باشید در چه وضعیتی می خوابید.

در صورت احساس بی حسی در نواحی زیر در جلوی دست ممکن است عصب مدیان شما درگیر شده باشد:

• انگشت شست
• انگشت اشاره یا میانی 
• دست در نواحی مجاور انگشت شست

اگرچه اکثر مردم سندرم تونل کارپال را با کار کامپیوتری مرتبط می دانند اما هر حرکت مختصر و تکراری مچ دست می تواند باعث ایجاد آن شود. حداقل 3 درصد از افراد، دچار سندرم تونل کارپال می شوند و این اختلال در زنان شایع تر است. بسیاری از افراد مبتلا به سندرم تونل کارپال به مرور زمان خود به خود بهبود می یابند اما علائم در برخی بدتر می شود. افرادی که مبتلا به سندرم تونل کارپال هستند، اغلب در طول شب به دلیل درد در دست و مچ بیدار می شوند.

استفاده از مچ بند طبی هنگام خواب یا انجام تمرینات کششی در دست و مچ ممکن است به تسکین درد تونل کارپال کمک کند. موارد شدیدتر سندرم تونل کارپال که چند ماه طول می کشد، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.

سایر علل بی حس شدن دست ها در خواب

تحت فشار قرارگرفتن اعصاب تنها دلیلی نیست که ممکن است با بی حسی در دست خود از خواب بیدار شوید. سایر اختلالات پزشکی نیز می توانند باعث بی حسی شوند:

اسپوندیلوز گردنی

یک بیماری دژنراتیو مزمن است که استخوان‌های فقرات گردنی، عضلات، تاندون‌های مجاور آن را درگیر کرده و تحلیل می برد. اسپوندیلوز گردنی نسبتاً شایع است و بیشتر در افراد مسن دیده می شود. علائم شایع شامل درد و سفتی گردن و همچنین درد و بی حسی در بازوها، شانه ها و انگشتان است.

سندرم خروجی قفسه سینه (TOS)

این اختلال بدلیل فشرده شدن عروق خونی یا ریشه های عصبی در قسمت فوقانی قفسه سینه به دلیل تغییرات آناتومیکی عضلات در آن ناحیه است. بیشتر موارد سندرم خروجی قفسه سینه در اثر آسیب شلاقی یا سایر ضربه های گردن ایجاد می شود. گاهی اوقات هم این اختلال به دلیل حرکات تکراری یا به دلیل داشتن یک دنده اضافی گردنی ایجاد می شود.

دیابت

این اختلال که بیشتر به عنوان دیابت نوع 2 شناخته می شود، با ناتوانی بدن در تولید انسولین کافی مشخص می شود و می تواند منجر به آسیب عصبی (نوروپاتی) شود. نوروپاتی می تواند باعث بی حسی و سوزن سوزن شدن دست ها و پاها شود.

نکاتی برای کاهش بی حسی دست ها هنگام خواب

بسته به علت، می توان بی حسی دست ها را در هنگام خواب تا حدودی کاهش داد. اولا، داشتن بالش و تشک مناسب می تواند کمک کند، بنابراین نقاط فشار کمتر در گردن یا شانه های شما ایجاد می شود. حمایت از گردن و ستون فقرات در زمان خواب گام مهمی برای داشتن خواب مطلوب است. همچنین می توانید موارد زیر را امتحان کنید:

• از مچ بند طبی مناسب در حین خواب استفاده کنید تا به تثبیت مچ دست کمک کند.
• یک وضعیت بدنی جدید را برای خواب (به ویژه به پهلو) امتحان کنید.
• از قرار دادن بازوهای خود در زیر بالش خودداری کنید زیرا می تواند عصب ها را تحت فشار قرار دهد. اطمینان حاصل کنید که مچ دست شما خم نشده است، زیرا خم شدن می تواند منجر به گزگز شود.
• اگر اغلب به پشت می‌خوابید و دست‌هایتان را روی سر می گذارید، سعی کنید آن‌ها را در کنار خود نگه دارید تا فشار بر عصب ها را کاهش دهید.
• سعی کنید قبل از خواب، به دست و مچ خود تمرینات کششی بدهید.
• زیر نظر پزشک، بیماری های زمینه ای را جستجو و درمان کنید.