سندرم تونل کارپال یا سندروم تونل کارپ به انگلیسی Carpal tunnel syndrome (CTS) یا نشانگان دالان مچ دست یک بیماری است که به دلیل تحت فشار قرار گرفتن عصب مدیان هنگام عبور از مچ دست در تونل کارپال ایجاد می شود. علائم اصلی درد، بی حسی و سوزن سوزن شدن در انگشت شست، انگشت اشاره، انگشت میانی و نیمه خارجی انگشت حلقه است. علائم معمولا به تدریج و در طول شب شروع می شود. درد و بیحسی ممکن است به سمت بازو انتشار یابد. ممکن است قدرت مشت کردن ضعیف شود و پس از مدت زمان طولانی عضلات پایه انگشت شست تحلیل روند. در بیشتر موارد، هر دو دست تحت تأثیر قرار می گیرند.
عوامل خطرساز بروز سندرم تونل کارپال شامل چاقی، انجام کارهای تکراری با مچ دست، حاملگی و بارداری، استعداد ژنتیکی و آرتریت روماتوئید است. شواهدی نیز وجود دارد که کم کاری تیروئید و دیابت خطر را افزایش می دهد. استفاده از قرص های ضد بارداری تاثیری در خطر ابتلا ندارد. انواع کارهایی که ریسک ابتلا به سندرم تونل کارپال افزایش می دهند شامل کارهای با کامپیوتر (مانند تایپ)، کار با ابزارهای لرزاننده (مانند مته های بزرگ) و کارهایی است که نیاز به مشت کردن مکرر دارد. تشخیص بر اساس علائم، نشانه ها و معاینات بالینی است و ممکن است با تست های الکترودیاگنوتیک (نوار عصب) تایید شود. اگر تحلیل رفتن عضله در پایه انگشت شست وجود داشته باشد تشخیص بسیار محتمل است.
شیوع سندرم تونل کارپال به حدود 5٪ در جمعیت عمومی می رسد. این بیماری معمولاً در بزرگسالی آغاز می شود و زنان بیشتر از مردان درگیر آن هستند. تا یک سوم از افراد مبتلا ممکن است بدون درمان خاصی تقریباً در طول یک سال بهبود یابند. علائم را می توان با استفاده از آتل های مخصوص مچ دست یا تزریق کورتیکواستروئید بهبود بخشید. به نظر نمی رسد مصرف مسکن های ضدالتهابی یا گاباپنتین مفید باشد. جراحی در مقایسه با گزینه های غیر جراحی (به ویژه در موارد شدید) با نتایج بهتری پس از یک سال همراه بوده است.
علایم و نشانه های سندرم تونل کارپال
علائم تونل کارپال شامل موارد زیر است:
- احساس سوزش، سوزن سوزن شدن، بی حسی یا خارش کف دست و انگشتان شست، اشاره و میانی
- بروز ضعف در دست و رها شدن وسایل از دست
- احساساتی شوک مانند که به سمت انگشتان حرکت می کند
- احساس سوزن سوزن شدن دست که به سمت بازو انتشار می یابد
ابتدا ممکن است انگشتان بیمار شب ها “به خواب رفته” و بی حس شوند. این معمولاً به دلیل وضعیت نامناسب دست در هنگام خواب اتفاق می افتد. بیمار ممکن است صبح ها با بی حسی و گزگز در دستان خود بیدار شود که گاهی تا شانه انتشار می یابد. در طول روز نیز، هنگامی که بیمار چیزی را با مچ خم شده دست نگه می دارد، مانند رانندگی یا کتاب خواندن یا کار با گوشی همراه، ممکن است علائم سندرم تونل کارپال ظاهر شود.
اوایل، تکان دادن دست ها ممکن است به کاهش یا رفع سریعتر بی حسی کمک کند اما بعد از مدتی انجام این کار باعث از بین رفتن بی حسی نمی شود. با بدتر شدن سندرم تونل کارپال، ممکن است قدرت مشت کردن بیمار کمتر شود زیرا عضلات دست تحلیل می روند. همچنین درد و گرفتگی عضلانی بیشتری رخ خواهد داد.
در واقع عصب مدیان که از تونل کارپال عبور می کند تا به انگشتان دست برسد، به دلیل تحت فشار قرار گرفتن در کانال تنگ، نمی تواند آن طور که باید کار کند. این منجر به کند شدن ایمپالس های عصبی، بی حسی در انگشتان و ضعف در عضلات به ویژه توانایی انگشت شست می شود.
علت سندرم تونل کارپال
علت بیشتر موارد سندرم تونل کارپال ناشناخته است. عوامل خطرساز بروز سندرم تونل کارپال شامل چاقی، انجام کارهای تکراری با مچ دست، بارداری، استعداد ژنتیکی و آرتریت روماتوئید است. شواهدی نیز وجود دارد که کم کاری تیروئید و دیابت خطر را افزایش می دهد. استفاده از قرص های ضد بارداری تاثیری در خطر ابتلا ندارد.
انواع کارهایی که ریسک ابتلا به سندرم تونل کارپال افزایش می دهند شامل کارهای با کامپیوتر، کار با ابزارهای لرزاننده (مانند مته های بزرگ) و کارهایی است که نیاز به مشت کردن مکرر دارد.
ضربه به دست نیز ممکن است نقشی داشته باشد. علایم تونل کارپال می تواند در زمینه برخی بیماری های اعصاب محیطی مانند انواعی از سندرم Charcot-Marie-Tooth (نوروپاتی ارثی با حساسیت به فلج فشاری) یا آمیلویید نوروپاتی نیز رخ دهد. از دلایل دیگر این بیماری می توان به عواملی که از خارج به تونل کارپال فشار می آورند، اشاره کرد که شامل تومورهای خوش خیم مانند لیپوماها، گانگلیون و ناهنجاری های عروقی است.
ارتباط سندرم کارپال با برخی مشاغل محل مناقشه های پزشکی و قانونی است. برخی معتقدند که سندرم تونل کارپال توسط فعالیت هایی که مستلزم حرکات تکراری مچ دست است ایجاد یا تشدید می شود. در برخی کشورها، کارگرانی که مبتلا به سندرم تونل کارپ تشخیص داده شده اند از طول درمان و حق غرامت برخوردار می شوند.
عوامل مختلفی در یک بیمار می تواند منجر به بروز سندرم تونل کارپال شود، از جمله ژنتیک، اندازه تونل کارپال، برخی بیماری های موضعی و سیستمیک و برخی عادات خاص فرد. این بیماری عموما به تدریج و در طی یک دوره زمانی اتفاق می افتد و فقط یک عامل خاص موجب ایجاد آن نمی شود. برخی از این عوامل می تواند تظاهراتی از افزایش سن باشد.
مهمترین شرایط و بیماری های همراه سندرم تونل کارپال عبارتند از:
- آرتریت روماتید و سایر بیماری هایی که منجر به التهاب تاندون ها می شوند
- کم کاری غده تیرویید که منجر به تجمع موکوپلی ساکاریدها در تونل کارپال می شود
- بارداری و تغییرات هورمونی ناشی از آن (افزایش پروژسترون)
- آسیب های قبلی از جمله شکستگی استخوان مچ
- تومورهای خوش خیم اطراف مچ دست مثل لیپوم (غده چربی)
- چاقی: افراد با شاخص توده بدنی بالای 30 بیش از 2 برابر افراد با شاخص زیر 20 مبتلا به سندرم کارپال می شوند
- سایر بیماری های سیستمیک نظیر دیابت، آکرومگالی و آمیلوییدوز
تشخیص سندرم تونل کارپال
برای تشخیص از ترکیبی از علائم توصیف شده از سوی بیمار، یافته های بالینی در معاینه و تست الکتروفیزیولوژی (نوارعصب) استفاده شود. اخیرا، سونوگرافی مچ دست نیز در تشخیص این سندرم کاربرد پیدا کرده است.
تست الکترودیاگنوستیک (نوار عصب و عضله) می تواند اختلال عملکرد عصب مدیان را نشان دهد. با این حال، نوار عصب طبیعی تشخیص سندرم تونل کارپال را رد نمی کند. در این موارد، باید به ارزیابی بالینی با گرفتن شرح حال و معاینه فیزیکی اعتماد کرد. اگر شک بالینی قوی به سندرم کارپال وجود دارد، باید با وجود تست نوار عصب نرمال درمان آغاز شود.
نقش تصویربرداری MRI یا سونوگرافی در تشخیص سندرم تونل کارپال هنوز کاملا مشخص نیست و استفاده روتین از آنها توصیه نمی شود.
چند بیماری دیگر ممکن است در تشخیص افتراقی سندرم تونل کارپال قرار گیرد که مهمترین آن رادیکولوپاتی (آسیب ریشه عصب) گردن است. رادیکولوپاتی گردن می تواند با سندرم تونل کارپال اشتباه شود زیرا می تواند باعث ایجاد درد و بی حسی غیر طبیعی در بازو و مچ دست شود.
برخلاف سندرم تونل کارپال، علائم رادیکولوپاتی گردنی معمولاً از گردن شروع می شود و به سمت بازوی آسیب دیده حرکت می کند و ممکن است با حرکت گردن بدتر شود. در صورت نامشخص بودن تشخیص، نوار عصب و تصویربرداری از ستون فقرات گردنی می تواند به تمایز رادیکولوپاتی گردنی از سندرم تونل کارپ کمک کند.
درمان سندرم تونل کارپال
روشهای درمانی معمول شامل آتل بستن، استروئیدها (خوراکی یا تزریق موضعی) و آزاد سازی رباط عرضی کارپال از طریق جراحی است. شواهد محدود نشان می دهد که گاباپنتین و مسکن های ضدالتهابی برای درمان سندرم کارپال موثرتر از دارونما نیست. شواهد برای موثر بودن سونوگرافی درمانی، یوگا، طب سوزنی، لیزر درمانی، ویتامین B6 و ورزش های کششی نیز کافی نیست.
آکادمی جراحان ارتوپدی آمریکا توصیه می کند قبل از در نظر گرفتن عمل جراحی، بهتر است یک دوره درمان غیر جراحی برای بیمار امتحان شود.
محدود کردن حرکات و تغییر سبک زندگی
اگر انجام حرکات مکرر دست، چه در منزل و چه در محل کار، موجب ایجاد یا تشدید علایم سندرم تونل کارپال شده است لازم است به عنوان اولین اقدام درمانی، این فعالیت ها محدود شوند و حداقل به مدت 2 تا 6 هفته به مچ دست مبتلا استراحت داده شود.
استفاده از آتل و مچ بند طبی
موجب می شود مچ در وضعیت خنثی قرار کیرد و از خم و راست شدن مکرر مچ جلوگیری می کند. استفاده از مچ بند در کاهش علایم سندرم تونل کارپال موثر است و در موارد خفیف تر بیماری، ممکن است نیاز به جراحی را منتفی کند یا آن را به تاخیر بیندازد. معمولا توصیه می شود مچ بند شب ها در هنگام خواب بسته شود اما می توان به صورت مداوم از آن استفاده کرد.
تزریق کورتیکواسترویید
تزریق کردن استروییدها در کانال کارپال موجب کاهش التهاب و تسریع بهبودی علایم سندرم تونل کارپال می شود. می توان تزریق را ۶ ماه بعد تکرار کرد. برخی مطالعات موثر بودن فرم خوراکی استروییدها را نیز نشان داده اند. این تزریق را می‌توان با استفاده از ترکیب دپومدرول و یا تریامسینولون همراه با لیدوکائین در محل خط چین مچ دست در محاذات انگشت چهارم، به صورت بلایند ایا زیر گاید سونوگرافی انجام داد. برخی علاقه دارند که پس از انجام تزریق دوره کوتاهی آتل نیز تجویز نمایند.
طب سنتی
در طب سنتی نیز عربش هایی برای بهبود و یا درمان سندروم تونل کارپال وجود دارد. از جمله این روشها انجام فصد(فلبوتومی) در محل ورید جاثلیق (باسیلوس) است. البته نباید این عمل جایگزین درمان‌های بهینه خصوصاً در مواردی گردد که تستهای الکترومیوگرافی تحلیل عصب مدین را نشان می دهند.
جراحی سندروم تونل کارپال
در موارد شدید سندرم تونل کارپال که با تحلیل و ضعف عضلانی و شواهد آسیب شدید عصب در نوار عصب همراه است، اقدام به جراحی در همان ابتدا توصیه می شود. در موارد خفیف تر، در صورت تداوم علایم پس از اقدامات غیرجراحی (که در بالا اشاره شد) باید به سراغ جراحی رفت. جراحی هم با تکنیک باز و هم اندوسکوپیک انجام می شود. پس از عمل نیازی به استفاده از آتل نیست و دوره نقاهت کوتاه است و بیمار به سرعت به فعالیت های قبل باز می گردد.
در صورت انجام درست تکنیک های جراحی، عارضه طولانی مدت نادر بوده و فقط در 1 تا 2 درصد موارد دیده می شود. در صورتی که بیمار دیر به عمل جراحی مراجعه کند، سبب می شود که میزان موفقیت عمل جراحی کم شده و همینطور عوارض احتمالی این عمل افزایش یابد. از جمله عوارض این عمل می توان به عفونت محل زخم، تشکیل نورینوم و یا فیبروز دور عصب مدین، و یا سندروم درد موضعی کمپلکس اشاره کرد.
رهاسازی تونل کارپ
جراحی آزاد سازی تونل کارپال
رهاسازی تونل کارپال جراحی است که برای درمان و بهبود بالقوه بیماری دردناک شناخته شده به عنوان سندرم تونل کارپال استفاده می شود. پزشکان تصور می کردند که سندرم تونل کارپال به دلیل آسیب بیش از حد یا حرکت تکراری انجام شده توسط مچ دست یا دست ، اغلب در محل کار ایجاد می شود. آنها اکنون می دانند که به احتمال زیاد این یک استعداد مادرزادی است (چیزی که در خانواده ها وجود دارد) – بعضی از افراد به سادگی تونل های کارپال کوچکتر از دیگران دارند. سندرم تونل کارپال همچنین می تواند در اثر آسیب دیدگی، مانند پیچ خوردگی یا شکستگی، یا استفاده مکرر از یک ابزار ارتعاشی ایجاد شود. همچنین با بارداری، دیابت، بیماری تیروئید و آرتریت روماتوئید مرتبط است.
عصب مدین و تاندون هایی که به انگشتان شما اجازه حرکت می دهند از یک مجرای باریک در مچ دست به نام تونل کارپال عبور می کنند. تونل کارپال توسط استخوان های مچ دست در پایین و رباط عرضی کارپال در قسمت بالای (یا داخل) مچ دست ایجاد می شود. هنگامی که این قسمت از بدن آسیب دیده یا سفت است، تورم بافتهای داخل تونل می تواند بر روی عصب مدین فشار وارد کند. این امر در صورت عدم درمان باعث بی حسی و گزگز دست، درد و از دست دادن عملکرد می شود. علائم معمولاً به آرامی شروع می شوند و ممکن است با گذشت زمان بدتر شوند. آنها در سمت راست شست دست بدتر هستند.
در طی آزاد شدن تونل کارپ، یک جراح رباطی را که در حال فشار دادن به تونل کارپال است را برش می دهد. این امر فضای بیشتری برای عبور عصب مدین و تاندون ها از تونل ایجاد می کند و معمولاً باعث بهبود درد و عملکرد می شود.
دلایل نیاز به جراحی
تشخیص سندرم تونل کارپال تنها دلیل انجام عمل جراحی است. و حتی در این صورت، پزشک احتمالاً می خواهد شما ابتدا درمان های غیر جراحی را امتحان کنید. این داروها ممکن است شامل داروهای مسکن بدون نسخه، فیزیوتراپی، تغییر در وسایلی که در محل کار استفاده می کنید، آتل مچ دست یا تزریق های استروئیدی در مچ دست برای کمک به تسکین تورم و درد باشد.
دلایلی که پزشک توصیه می کند جراحی آزاد سازی تونل کارپال را انجام دهد:
- مداخلات غیر جراحی برای سندرم تونل کارپ درد را تسکین نمی دهد.
- پزشک آزمایش نوار عصب و عضله عصب مدین را انجام می دهد و تشخیص می دهد که شما مبتلا به سندرم تونل کارپال هستید.
- عضلات دست ها یا مچ دست ها ضعیف هستند و در واقع به دلیل فشار زیاد عصب مدین، کوچکتر می شوند.
- علائم سندرم تونل کارپ 6 ماه یا بیشتر به طول انجامیده است و هیچ تسکینی ندارد.
خطرات جراحی
مانند اکثر جراحی ها، آزاد شدن تونل کارپال بدون خطر نیست. مچ دست شما بی حس می شود و ممکن است به شما دارو ی خواب آور یا بیحس کننده داده شود تا احساس درد نکنید (بی حسی موضعی). در بعضی موارد از بیهوشی عمومی استفاده می شود ، این زمانی است که از داروهایی استفاده می شود که شما را در یک خواب عمیق بخواباند. بیهوشی برای برخی از افراد خطرات ایجاد می کند.
سایر خطرات احتمالی جراحی عبارتند از:
- خون ریزی
- عفونت
- آسیب به عصب مدین یا اعصابی که از آن منشعب می شوند
- آسیب به رگهای خونی اطراف
- جای زخم حساس
بهبودی از عمل جراحی تونل کارپال از چند هفته تا چند ماه به طول می انجامد. اگر عصب برای مدت طولانی فشرده شده باشد، بهبود سندرم تونل کارپال ممکن است حتی بیشتر طول بکشد. بهبودی شامل آتل زدن مچ دست و انجام فیزیوتراپی برای تقویت و التیام مچ دست و دست است.
بسته به شرایط پزشکی خاص شما ممکن است خطرات دیگری نیز داشته باشد. قبل از عمل حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
آماده‌سازی برای جراحی
- در مورد تمام داروهایی که در حال حاضر مصرف می کنید، از جمله داروهای بدون نسخه، ویتامین ها، گیاهان و مکمل ها را به پزشک خود بگویید. احتمالاً لازم است هر دارویی را که لخته شدن خون را دشوارتر می کند، مانند ایبوپروفن، آسپیرین یا ناپروکسن، قطع کنید.
- اگر سیگاری هستید، سعی کنید قبل از عمل جراحی را ترک کنید. سیگار کشیدن می تواند بهبودی را به تأخیر بیندازد.
- ممکن است لازم باشد قبل از جراحی آزمایش خون یا الکتروکاردیوگرام (ECG) انجام دهید.
- معمولاً 6 تا 12 ساعت قبل از جراحی از شما خواسته می شود چیزی نخورید و ننوشید.
بر اساس شرایط پزشکی شما، پزشک ممکن است سایر آماده سازی های خاص را برای درمان جراحی سندرم تونل کارپال درخواست کند.
اتفاقی که در حین جراحی می افتد
ترشح تونل کارپال معمولاً یک روش سرپایی است، به این معنی که اگر همه چیز خوب پیش برود می توانید در همان روز جراحی به خانه بروید. دو نوع عمل جراحی رهاسازی تونل کارپال وجود دارد. روش سنتی آزاد سازی است که در آن جراح مچ دست را برای انجام جراحی برش می دهد.
روش دیگر، آزاد سازی تونل کارپال آندوسکوپی است که در آن یک لوله نازک و انعطاف پذیر که حاوی دوربین است، از طریق یک برش کوچک (برش) در مچ دست قرار می گیرد. این دوربین پزشک را راهنمایی می کند زیرا جراحی با ابزارهای نازکی که از طریق یک برش کوچک دیگر در مچ دست قرار داده شده است انجام می شود.
در هر صورت، توالی کلی وقایع در یک عمل جراحی آزاد سازی تونل کارپ در اینجا است:
- معمولاً از شما خواسته می شود لباس یا حداقل پیراهن خود را بیرون آورده و لباس بیمارستان بپوشید.
- معمولاً از بی حسی موضعی برای بی حسی دست و مچ دست استفاده می شود.
- در یک عمل جراحی آزاد، جراح حدود 2 اینچ از مچ دست را برش می دهد. سپس او از ابزارهای جراحی رایج برای برش رباط کارپال و بزرگ شدن تونل کارپال استفاده می کند.
- در رهاسازی تونل کارپال آندوسکوپی، پزشک 2 برش نیم اینچی ایجاد می کند. یکی روی مچ و دیگری روی کف دست است. سپس او یک دوربین متصل به یک لوله باریک را به یک برش وارد می کند. دوربین هنگام وارد کردن ابزارها و قطع رباط کارپال از طریق برش دیگر، دوربین را راهنمایی می کند.
- جراح برش یا برش ها را بخیه می کند.
- دست و مچ شما در یک آتل قرار می گیرد یا به شدت بانداژ می شود تا شما را از حرکت دادن مچ دست باز دارد.
پس از انجام جراحی، برای مدت کوتاهی تحت نظر خواهید بود و سپس اجازه داده میشود به خانه بروید. فقط در موارد نادر یا عوارض، یک شب ماندن برای جراحی آزاد سازی تونل کارپ مورد نیاز است.
اتفاقی که بعد از جراحی می افتد
مچ دست شما احتمالاً به مدت یک تا دو هفته در یک باند سنگین یا آتل قرار دارد. پزشکان معمولاً قرار دیگری را برای برداشتن باند یا آتل تعیین می کنند. در این مدت ممکن است شما را به حرکت دادن انگشتان تشویق کند تا از سفتی آن جلوگیری کند.
بعد از جراحی احتمالاً در دست و مچ دست خود درد خواهید داشت. این درد معمولاً با داروهای ضد درد که از طریق دهان مصرف می شوند کنترل می شود. همچنین ممکن است جراح از شما بخواهد دست آسیب دیده را هنگام خواب شب بلند نگه دارید تا به شما در کاهش تورم کمک کند.
هنگامی که آتل برداشته شد، شما به احتمال زیاد یک برنامه فیزیوتراپی را شروع خواهید کرد. فیزیوتراپیست تمرینات حرکتی را برای بهبود حرکت مچ دست و دست به شما می آموزد. این تمرینات باعث بهبود سرعت و تقویت ناحیه می شود. بعد از جراحی هنوز ممکن است لازم باشد بعضی اوقات از آتل یا بریس برای مدت یک ماه استفاده کنید.
دوره نقاهت ممکن است از چند روز تا چند ماه طول بکشد. در این بین، ممکن است لازم باشد وظایف شغلی را تنظیم کنید یا حتی در حین بهبودی از کار مرخصی بگیرید. پزشک در مورد محدودیت های فعالیتی که باید بعد از جراحی دنبال کنید با شما صحبت خواهد کرد.
در مورد هر یک از موارد زیر به پزشک خود اطلاع دهید:
- تب
- قرمزی، تورم، خونریزی یا تخلیه دیگر از محل برش
- افزایش درد در اطراف برش
این مشکلات ممکن است نیاز به درمان داشته باشد. با پزشک خود در مورد اینکه چه انتظاری دارید و اینکه چه مشکلی باعث می شود بلافاصله به پزشک مراجعه کنید صحبت کنید.
پیش آگهی
درمان مناسب سندروم تونل کارپال با مچ بند یا جراحی منجر به بهبود قابل توجه یا کامل علایم در ۷۰ تا ۹۰ درصد بیماران پس از یک سال می شود. عود علایم پس از جراحی بسیار نادر است.
پیشگیری از سندروم تونل کارپ
در مورد پیشگیری از سندروم تونل کارپال نگرانی های زیادی وجود دارد که در ذیل به بعضی از آنها پرداخته می شود. در گام اول باید در یک کلام «به دست های خود احترام بگذارید!». انجام کارهای غیر ضروری تکراری و پیچیده با دست که میتواند منجر به آسیب عصب مدین و سندروم تونل کارپال شود از اساسی ترین علل ایجاد آن است.
حرکات پیچشی بیهوده وسواس های بیهوده شستشو و احیاناً تغییر شغل غیر ضروری در صورت لزوم می تواند به جلوگیری از این بیماری کمک کند. از سویی اگر فردی به دیابت یا بیماری‌های تیروئیدی مبتلاست باید به درمان این بیماری های زمینه ای اهتمام کافی ورزد تا به عوارض آن از قبیل سندروم تونل کارپال دچار نشود.
در صورت بروز نشانه های نخستین سندروم تونل کارپال، دادن استراحت مناسب به دست و بستن آتل های مناسب می تواند از وخیم شدن علائم و آسیب‌های جدی بعدی بکاهد. جلوگیری از افزایش وزن نابجا در هنگام بارداری، پرهیز از فشار نامناسب بر مچ دستها حین بارداری و همینطور پرهیز از کاربرد نابجا از دستها و مچ در صورتی که منجر به علائم گزگز و مور مور شود می تواند به جلوگیری از سندروم تونل کارپال کمک کند.
سؤالات متداول درباره سندروم تونل کارپال
تونل کارپال در کجا یافت میشود؟
در مچ دست. کلمه Carpus از کلمه یونانی karpos مشتق شده و به معنی “مچ دست” میباشد. تونل کارپال گذرگاهی در مچ دست میباشد که از استخوان های قوس دار مچ دست و رباط متصل به لبه های قوس ساخته شده است. عصب مدین و تاندون هایی که انگشتان را به عضلات ساعد متصل می کنند، از این تونل باریک عبور می کنند.
عصب مدین چیست؟
این عصب حس ها را از انگشتان خاصی دریافت می کند. عصب مدین از طریق تونل کارپال عبور می کند تا حس های انگشت شست، انگشت اشاره و انگشت میانه دست را دریافت کند. هر وضعیتی که باعث تورم یا تغییر موقعیت بافت درون تونل کارپال شود، می تواند عصب مدین را فشرده و تحریک کند. تحریک عصب مدین به این روش باعث گزگز و بی حسی انگشت شست، اشاره و سه انگشت اول می شود. این تحریک و علائم ناشی از آن نوعی بیماری است که به عنوان “سندرم تونل کارپال” شناخته می شود.
علائم فرد مبتلا به سندرم تونل تارسال (Tarsal tunnel syndrome) در کجا تجربه میشود؟
مچ پا و پا. مچ پا و پا آناتومی مشابه مچ دست و دست دارد. واژه Tarsal از واژه لاتین مچ پا گرفته شده است. وقتی عصب حسی ای که از تونل تارسال عبور می کند با فشار در تونل تحریک شود، می توان بی حسی و گزگز پا و انگشتان آن را احساس کرد. از این وضعیت به عنوان “سندرم تونل تارسال” یاد می شود. سندرم تونل تارسال مشابه سندرم تونل کارپال است و به طور مشابه درمان می شود، اما شیوع آن بسیار کمتر میباشد.
علت سندروم تونل کارپال برای اکثر افراد مبتلا به آن ناشناخته است. صحیح است یا غلط؟
صحیح است. برای بیشتر بیماران، علت سندرم تونل کارپال ناشناخته است. هر وضعیتی که باعث شود به عصب مدین مچ دست فشار وارد گردد، می تواند باعث سندرم تونل کارپال شود. علل شایعی که منجر به سندرم تونل کارپال می شوند می توانند شامل چاقی، بارداری، کم کاری تیروئید، التهاب مفصل (Arthritis)، دیابت، ضربه و التهاب تاندون باشد. برخی از بیماری های نادر میتوانند باعث رسوب مواد غیرطبیعی در داخل و اطراف تونل کارپال شده و منجر به تحریک عصب شوند؛ مانند آمیلوئیدوز (Amyloidosis)، سارکوئیدوز (Sarcoidosis)، مولتیپل میلوما (Multiple myeloma) و سرطان خون (Leukemia).
با پیشرفت تونل کارپال، چه اتفاقی می افتد؟
کاهش توانایی محکم گرفتن و کاهش قدرت دست، سوزش، کرامپ عضلانی، ضعف و از بین رفتن دست و دردهای تیرکشنده (Shooting pain) در ساعد. توجه کنید: سندرم تونل کارپال ممکن است یک بیماری موقتی باشد که به طور کامل برطرف خواهد شد یا ممکن است ادامه یابد و پیشرفت کند. با پیشرفت سندرم تونل کارپال، بیماران می توانند احساس سوزش و/یا کرامپ و ضعف در دست خود پیدا کنند. کاهش توانایی محکم گرفتن می تواند منجر به افتادن مکرر اشیا از دست شود. علاوه بر این، درد های شدید و تیرکشنده گاهی اوقات در ساعد احساس میشود. سندرم تونل کارپال مزمن همچنین می تواند منجر به از بین رفتن (آتروفی) عضلات دست، به ویژه عضلات کف دست در نزدیکی پایه شست، شود.
سندرم تونل کارپال با چه چیزی قابل تشخیص است؟
معاینه بصری توسط پزشک، تست سرعت هدایت عصب (Nerve Conduction Velocity/NCV) و الکترومیوگرام (Electromyogram/EMG). تشخیص سندرم تونل کارپال بر اساس علائم و توزیع بی حسی دست است. همچنین می توان مچ دست را از نظر تورم، گرمی، حساسیت به لمس، تغییر شکل (Deformity) و تغییر رنگ بررسی کرد. وقتی تست سرعت هدایت عصبی غیرطبیعی است، تشخیص بیماری قویاً پیشنهاد میشود. این تست شامل اندازه گیری نرخ سرعت تکانه های الکتریکی هنگام حرکت آنها در طول عصب است. در سندرم تونل کارپال، سرعت عبور تکانه الکتریکی هنگام گذر از تونل کارپال، کاهش می یابد. گاهی اوقات آزمایش عضلات اندام های انتهایی، با الکترومیوگرام، به منظور حذف یا تشخیص سایر بیماری هایی که ممکن است مشابه سندرم تونل کارپال باشند، انجام می شود.
“آزادسازی تونل کارپال” چیست؟
یک روش جراحی برای کاهش فشار بر عصب میانی. “آزادسازی تونل کارپال” معمولاً یک جراحی آرتروسکوپی (Arthroscopic surgery) بوده که شامل قطع نوار بافتی اطراف مچ دست برای کاهش فشار بر عصب مدین میباشد. اکثر بیماران مبتلا به سندرم تونل کارپال با اقدامات حمایتی، از جمله آتل زدن، تزریق کورتیزون (Cortisone) و داروها بهبود می یابند. گاهی اوقات فشار مزمن بر روی عصب مدین می تواند منجر به بی حسی و ضعف مداوم شود. به منظور جلوگیری از پیامدهای جدی و دائمی عصبی و عضلانی در سندرم تونل کارپال، درمان جراحی در نظر گرفته می شود. بعد از آزادسازی تونل کارپال، بیماران اغلب وارد پروسه توانبخشی ورزشی میشوند. علائم این بیماری می توانند عود کنند؛ هرچند شایع نیست.
چه زمانی سندرم تونل کارپال اغلب نگران کننده است؟
در شب. سندرم تونل کارپال به طور معمول انگشت شست، انگشت اشاره و انگشتان میانه را تحت تأثیر قرار می دهد و اغلب اوقات مخصوصاً در شب مشکل ساز است. بعلاوه، تقریباً 5٪ از جمعیت را درگیر می کند و بیشتر در زنان میانسال دیده می شود.
اگر شغل شما شامل تایپ کردن فراوان باشد، احتمال ابتلا به سندرم تونل کارپال بیشتر است. صحیح است یا غلط؟
نادرست است. علی رغم این باور عمومی که تایپ کردن مکرر میتواند منجر به سندرم تونل کارپال شود، رابطه تایپ کردن فراوان و سندرم تونل کارپال مشخص نیست. در واقع سندرم تونل کارپال در کارگران خط مونتاژ سه برابر بیشتر از پرسنل ثبت داده دیده میشود ـ و استفاده مکرر از ابزارهای دستی لرزان، خطر سندرم تونل کارپال را افزایش می دهد. مطالعه ای در سال 2001 نشان داد که حتی استفاده زیاد از رایانه ـ تا هفت ساعت در روز ـ استعداد افراد برای ابتلا به سندرم تونل کارپال را افزایش نمی دهد.
جراحی بهترین گزینه برای درمان سندرم تونل کارپال است. صحیح است یا غلط؟
نادرست است. در حالی که ممکن است برای موارد شدید سندروم تونل کارپال به جراحی نیاز باشد، بسیاری از بیماران را می توان در خانه مدیریت کرد. مراقبت در منزل برای سندرم تونل کارپال ساده و راحت است و اغلب می تواند موارد خفیف سندرم تونل کارپال را تسکین دهد. بسیاری از مبتلایان با استفاده از آتل مچ دست خود را تسکین می دهند، که می توان آن را در بیشتر داروخانه ها خریداری کرد. هدف از آتل نگه داشتن مچ در حالت خنثی و در حالت استراحت است. آتل زدن معمولاً برای مدت چهار تا شش هفته امتحان میشود. برخی از افراد آتل خود را فقط در شب می پوشند و برخی دیگر بسته به زمانی که علائمشان در بدترین حالت است؛ چه روز باشد چه شب. اگر مچ دست شما در طی چهار تا شش هفته هیچ گونه تسکینی نیابد، احتمالاً آتل دیگر کمکی نخواهند کرد و زمان آن فرا رسیده که با پزشک خود تماس بگیرید.
