خروپف

تخمین زده می‌شود که ۵۷ درصد از مردان و ۴۰ درصد از زنان در ایالات متحده، حین خواب خروپف می کنند. خروپف حتی در ۲۷ درصد از کودکان نیز بروز می کند.

این آمار نشان می‌دهد که خروپف یک عارضه شایع است اگرچه شدت و پیامدهای سلامتی آن می‌تواند متفاوت باشد. خروپف می تواند خفیف و گهگاه بوده و نگران کننده نباشد و از سوی دیگر، ممکن است نشانه ای از یک اختلال تنفسی مرتبط با خواب باشد.

دانستن اصول اولیه در مورد خروپف -چه چیزی باعث آن می شود، چه زمانی خطرناک است، چگونه درمان می شود و چگونه با آن کنار بیایید- می تواند به کنترل یکی از علل شایع اختلالات خواب کمک کند.

علت خروپف چیست؟

خروپف به دلیل لرزش بافت‌های اطراف راه هوایی در پشت گلو ایجاد می‌شود. در هنگام خواب، ماهیچه ها شل می شوند و در نتیجه راه های هوایی باریک تر می شوند و با دم و بازدم، جریان هوا باعث می شود بافت به لرزش در آید و مانند حرکت پرچم در نسیم، صدا ایجاد کند.

برخی افراد به دلیل اندازه و شکل ماهیچه ها و بافت های نرم گردنشان بیشتر مستعد خروپف هستند. در موارد دیگر، شل شدن بیش از حد بافت یا باریک بودن راه های هوایی می تواند منجر به خروپف شود. برخی از عواملی که در افزایش خطر خروپف نقش دارند عبارتند از:

• چاقی
• مصرف الکل
• مصرف داروهای آرامبخش
• گرفتگی مزمن بینی
• انحراف سپتوم بینی یا پولیپ بینی
• بزرگ بودن لوزه ها، زبان و کام نرم
• کوچک بودن فک
• حاملگی

اگرچه افراد در هر سنی، از جمله کودکان، ممکن است خروپف کنند اما در افراد مسن شایع تر است. مردان بیشتر از زنان خروپف می کنند.

تفاوت بین خروپف و آپنه خواب چیست؟

آپنه (وقفه تنفس) انسدادی خواب یک اختلال تنفسی است که در آن راه هوایی در حین خواب مسدود یا باریک می شود و باعث وقفه های تنفسی مکرر می شود.

خروپف یکی از شایع ترین علائم آپنه خواب است اما همه افرادی که خروپف می‌کنند به آپنه مبتلا نیستند. خروپف مربوط به آپنه خواب معمولاً بلندتر است، انگار که فرد در حال خفه شدن است.

آپنه، خواب را مختل می کند و اغلب تعادل اکسیژن و دی اکسید کربن را در بدن به هم میزند. خروپف های خفیف تر، که اغلب “خروپف اولیه” (primary) نامیده می شود، شایع ترند اما این عوارض را ندارد.

خروپف در دوران بارداری

خروپف در دوران بارداری نسبتاً شایع است، حتی اگر خانم باردار قبلاً هیچوقت خروپف نمی کرده است. خروپف اغلب در سه ماهه دوم، حدود هفته شانزدهم شروع می شود. در این زمان، تغییرات هورمون های بارداری موجب احتقان بینی می شوند. 

چه عواملی موجب بروز خروپف در بارداری می شوند؟

در واقع، محتمل ترین عامل خروپف افزایش هورمون های بارداری است. افزایش سطح استروژن و پروژسترون باعث تورم غشاهای مخاطی در بینی می شود. این گرفتگی بینی در هنگام دراز کشیدن افزایش می یابد که می تواند منجر به خر و پف شود.

افزایش وزن بیش از حد در دوران بارداری نیز ممکن است مقصر باشد، زیرا باعث ایجاد بافت اضافی در اطراف سر و گردن می شود که خروپف را تشدید می کند.

گاهی بندرت، خروپف در بارداری ناشی از آپنه انسدادی خواب است، یک وضعیت مزمن که با باریک شدن راه های هوایی در حین خواب و اشکال در اکسیژن رسانی همراه است. 

تحقیقات نشان می‌دهد که آپنه خواب ممکن است با فشار خون بالا و پره اکلامپسی مرتبط باشد. لذا، جهت حفظ سلامت مادر و جنین، این وضعیت نیاز به پیگیری و درمان دارد.

چگونه خروپف را در بارداری کاهش دهیم؟

رعایت نکات و کارهای زیر می تواند تا حدی زیادی در کاهش خروپف در حاملگی موثر واقع شود:

• هنگام خواب از نوار بینی استفاده کنید.
• هوای اتاق خواب را مرطوب نگه دارید.
• سعی کنید به پهلو بخوابید. سمت چپ بهترین حالت خواب برای برقراری گردش خون مناسب است. 
• از بالش های کمی بلندتر استفاده کنید و حین خواب، سر را کمی بالاتر قرار دهید.
• مراقب کالری دریافتی در دوران بارداری باشید زیرا وزن اضافی به بروز خروپف کمک می‌کند. 
• از الکل و سیگار دوری کنید.

خروپف در نوزادان

نوزادان تازه متولد شده معمولاً تنفس صدادار دارند، به ویژه هنگامی که خواب هستند. این تنفس ممکن است شبیه خروپف باشد و حتی ممکن است خروپف هم باشد! اما در بیشتر موارد، این صداها نشانه چیزی خطرناک نیستند.

در واقع، مجرای بینی نوزادان بسیار کوچک است و درنتیجه کمترین مقدار خشکی یا مخاط اضافی در بینی آنها می تواند باعث خروپف یا تنفس صدادار شود. گاهی اوقات چیزی که شبیه خروپف به نظر می رسد نحوه نفس کشیدن نوزادان است که به طور طبیعی تند و صدادار است. با رشد نوزاد، تنفس معمولا آرام تر می شود.

خروپف در نوزادان چه علت هایی دارد و نشانه چیست؟

• گرفتگی و احتقان بینی. اغلب اوقات، نوزادانی که خروپف می‌کنند، فقط دچار گرفتگی بینی‌ هستند. در این موارد، انسداد بینی را می‌توان با استفاده از قطره‌های نمکی برطرف کرد. با رشد نوزادان، اندازه سوراخ های بینی آنها افزایش می یابد و مشکل خروپف معمولاً با افزایش سن کاهش می یابد.
• انحراف تیغه بینی. بر اساس یک مطالعه، انحراف تیغه بینی می تواند یک یافته نسبتاً شایع در روزهای اول پس از تولد باشد و تقریباً در ۲۰ درصد از نوزادان تازه متولد شده دیده می‌شود. اگرچه بسیاری از این نوزادان هیچ علامتی ندارند و ممکن است با گذشت زمان برطرف شود. 
• بزرگ بودن لوزه ها
• لارنگومالاسی (نرمی بافت حنجره). خروپف در نوزادان می تواند نشانه ای از لارنگومالاسی باشد. این وضعیت باعث نرم شدن بافت‌های اطراف حنجره می‌شود. نود درصد از این نوزادان نیاز به هیچ اقدام درمانی ندارند و این عارضه معمولاً در ۱۸ تا ۲۰ ماهگی خود به خود از بین می رود.

درکل، خروپف در نوزادان به ندرت علامت یک بیماری جدی است. گرفتگی بینی که شایع ترین علت خروپف است را می توان با درمان های خانگی ساده کنترل کرد یا ممکن است اصلاً نیازی به درمان نداشته باشد. انحراف تیغه بینی یا لارنگومالاسی که از علل نادر در دوران نوزادی است، نیز ممکن است نیازی به درمان نداشته باشند.

آیا خروپف کردن در خواب خطرناک است؟

خطرناک بودن خروپف به نوع، شدت و میزان تکرار آن بستگی دارد.

• خروپف خفیف و گهگاهی طبیعی است و نیازی به آزمایش یا درمان طبی ندارد. عارضه اصلی آن بر هم زدن خواب کسانی است که نزدیک فرد می خوابند.
• خروپف اولیه بیش از سه شب در هفته رخ می دهد. به دلیل مکرر بودن آن، بیشتر برای اطرافیان مزاحمت ایجاد می کند. با این حال، البته به طور معمول، موجب نگرانی نیست مگر اینکه نشانه هایی از اختلالات خواب یا آپنه خواب وجود داشته باشد که در آن صورت ممکن است بررسی های تشخیصی بیشتری لازم باشد.
• خروپف مرتبط با آپنه انسدادی از دیدگاه سلامتی نگران ‌کننده‌تر است. اگر آپنه خواب درمان نشود، می تواند پیامدهای مهمی برای خواب و سلامت کلی فرد داشته باشد. آپنه درمان نشده با خواب آلودگی شدید در طول روز و بیماری های مهمی مانند مشکلات قلبی عروقی، فشار خون بالا، دیابت، سکته مغزی و افسردگی مرتبط است.

چه زمانی باید برای خروپف به پزشک مراجعه کرد؟

اغلب موارد خروپف خوش خیم هستند اما در صورت وجود علائم آپنه خواب، باید حتماً به پزشک مراجعه کنید:

• خروپف که سه بار یا بیشتر در هفته رخ می دهد 
• خروپف بسیار بلند و آزاردهنده 
• خروپف شبیه صدای خفه شدن 
• چاقی یا افزایش وزن اخیر 
• خواب آلودگی در طول روز 
• کاهش تمرکز و توجه 
• سردرد و احتقان صبحگاهی 
• فشار خون بالا 
• دندان قروچه در شب 
• نیاز به دفع مکرر ادرار در شب

اگر هر یک از این علائم را به همراه خروپف دارید، بهتر است جهت بررسی های تکمیلی به یک پزشک مراجعه کنید.

اگر شب ها تنها می خوابید، چگونه متوجه خروپف شوید؟

بیشتر افرادی که خروپف می کنند از این موضوع آگاه نیستند مگر اینکه شخص دیگری به آنها بگوید و این بخشی از دلیل دیر تشخیص داده شدن آپنه خواب است.

اگر تنها می‌خوابید، بهترین گزینه استفاده از دستگاه ضبط صوت است. بهتر است صدا را برای چند شب ضبط کنید زیرا ممکن است هر شب خروپف رخ ندهد. 

مراقب علائم هشدار دهنده دیگر در ارتباط با اختلالات خواب باشید مانند خواب آلودگی قابل توجه در طول روز، خستگی، اشکال در توجه یا تفکر یا تغییرات خلقی بدون علت.

درمان خروپف

درمان بستگی به ماهیت خروپف و مشکلات ناشی از آن دارد.

برای افراد مبتلا به خروپف های گهگاهی یا اولیه، ممکن است درمان لازم نباشد مگر اینکه خواب فرد یا اطرافیان مختل شود. در این موارد، درمان ها ساده تر و کم تهاجمی تر هستند. افراد مبتلا به آپنه خواب معمولاً نیاز به درمان های جدی تری دارند.

انواع درمان ها شامل تغییر سبک زندگی، محافظ های دهانی ضد خروپف، ورزش های دهان، دستگاه های القا کننده فشار مثبت راه هوایی (مانند CPAP) و جراحی است. 

تغییر سبک زندگی

تغییرات سبک زندگی می تواند به کاهش خروپف کمک کند. حتی زمانی که سایر درمان‌ها تجویز می‌شوند، تغییر سبک زندگی اغلب توصیه می‌شود. نمونه هایی از این تغییرات عبارتند از:

• حفظ وزن مناسب: اضافه وزن یا چاقی از عوامل خطر مهم برای خروپف و آپنه خواب هستند، بنابراین حفظ وزن مناسب می‌تواند گام مهمی در درمان آن می باشد. 
• عدم استفاده از الکل و آرام‌بخش‌ها: الکل و آرامبخش ها از عوامل بروز خروپف هستند. وضعیت مناسب بدن در حین خواب: خوابیدن به پشت باعث می‌شود راه هوایی شما باریک تر شود. عادت کردن به یک موقعیت متفاوت ممکن است زمان ببرد، اما می تواند یک تغییر مفید باشد. برخی توصیه می‌کنند یک توپ تنیس را در پشت پیراهن خواب بدوزید تا زمان خواب نتوانید به پشت برگردید. 
• بالا بردن سر تخت: در صورتی که تخت شما قابلیت تغییر ارتفاع ندارد، از بالش های بیشتر استفاده کنید. 
• درمان گرفتگی بینی: انجام اقداماتی برای از بین بردن آلرژی یا سایر علل احتقان بینی می‌تواند خروپف را کمتر کند.

محافظ های دهانی ضد خروپف

محافظ دهانی ضد خروپف کمک می کند زبان یا فک شما در یک موقعیت ثابت قرار گیرد تا نتواند راه هوایی شما را هنگام خواب مسدود کند. دو نوع اصلی محافظ دهانی ضد خروپف وجود دارد:

ابزارهای جلوبرنده فک پایین: این ابزارها از طریق جلو نگاه داشتن فک تحتانی عمل می‌کنند و بسیاری از آنها قابل تنظیم هستند.

دستگاه‌های نگهدارنده زبان: این محافظ دهانی به نگه داشتن زبان در جای خود کمک می‌کنند تا حین خواب به سمت گلو نلغزد.

دستگاه CPAP هنوز به عنوان درمان استاندارد طلایی برای آپنه خواب در نظر گرفته می شود. اگرچه برخی افراد می‌توانند به راحتی از CPAP استفاده کنند. ابزارهای محافظ دهانی اغلب جایگزین خوبی برای بیماران آپنه هستند که نمی‌توانند CPAP را تحمل کنند. نشان داده شده است که ابزارهای جلوبرنده فک پایین نه تنها در خروپف، بلکه در آپنه انسدادی خواب خفیف تا متوسط ​​نیز موثر هستند.

ورزش های دهانی

شل شدن ماهیچه های اطراف راه هوایی احتمال خروپف را افزایش می دهد. ورزش‌هایی که برای تقویت دهان، زبان و گلو انجام می‌شوند، می‌توانند موجب تقویت عضلات و کاهش خروپف شوند.

البته تمرینات و ورزش های دهان بیشترین تأثیر را در افراد مبتلا به خروپف خفیف نشان داده است و معمولاً باید روزانه در یک دوره دو یا سه ماهه انجام شوند.

دستگاه های القا کننده فشار مثبت در راه های هوایی

دستگاه‌های فشار مثبت مداوم راه هوایی (CPAP) یکی از رایج ‌ترین درمان‌ها برای آپنه خواب در بزرگسالان است. این دستگاه ها هوا را از طریق یک لوله و ماسک به داخل راه هوایی پمپ می کنند و از انسداد آن جلوگیری می کنند. دستگاه های Bi-PAP مشابه هستند اما سطوح فشار متفاوتی برای دم و بازدم دارند. دستگاه های APAP نیز ماشین‌های هوشمندی هستند که فشار را در صورت نیاز تغییر می‌دهند.

این دستگاه ها اغلب در رفع آپنه خواب و خروپف ناشیداز آن موثر هستند. برای تهیه این دستگاه ها به نسخه نیاز دارید و باید متناسب با تنفس شما کالیبره شوند. به همین دلیل، همکاری با یک تکنسین خواب برای شروع کار با این دستگاه ها لازم است.

استفاده از ماسک PAP ممکن است در ابتدا ناراحت کننده باشد، اما بیشتر بیماران به آن عادت می کنند و متوجه می شوند که استفاده از این دستگاه به طور قابل توجهی خروپف را کاهش می دهد و خواب را بهبود می بخشد.

جراحی

در بزرگسالان، جراحی به ندرت اولین درمان برای خروپف یا آپنه خواب است اما اگر روش‌ های دیگر مؤثر نباشد، ممکن است یک گزینه درمانی باشد.

در این روش های جراحی معمولاً راه هوایی را با برداشتن بافت های مجاور باز می کنند. جراحی همچنین می تواند پولیپ بینی، انحراف تیغه بینی یا سایر علل انسدادهای مجرای بینی را برطرف کند.

البته امروزه انواع دیگری از روش های جراحی کم تهاجمی معرفی شده اند اما تا به امروز شواهد محدودی در مورد مزایا و معایب آنها در دسترس است.