افراد مبتلا به آلزایمر و سایر علل زوال عقل ممکن است در خواب رفتن مشکل داشته باشند یا از اوایل غروب دچار سردرگمی، اضطراب، تحریک پذیری، راه رفتن های بی هدف شوند که ممکن است در طول شب نیز ادامه داشته باشند (غروب زدگی). اگرچه علت دقیق این حالت ناشناخته است اما این تغییرات ناشی از تأثیر بیماری بر مغز است.
چه عواملی در بروز اختلالات خواب و غروب زدگی موثر هستند؟
- فرسودگی ذهنی و جسمی بدنبال یک روز کامل تلاش برای هماهنگ سازی خود با یک محیط ناآشنا یا گیج کننده.
- در هنگام غروب، کاهش نور محیط می تواند سایه ها را افزایش دهد و این باعث شود بیمار آنچه را که می بیند به اشتباه تعبیر کند و متعاقباً آشفته شود.
- اختلال در عملکرد “ساعت درونی بدن”، باعث ناتوانی بیولوژیک در افتراق روز و شب می شود.
- رفتارهای غیرکلامی اطرافیان، به ویژه اگر بیمار دچار استرس یا ناامیدی باشد، ممکن است سهواً به افزایش سطح استرس فرد مبتلا به آلزایمر منجر شود.
- آشفتگی به دلیل ناتوانی در افتراق دادن رویا از واقعیت هنگام خواب.
- نیاز به خواب کمتر است که در بزرگسالان مسن معمول است.
چه نکاتی به مدیریت مشکلات خواب و غروب زدگی کمک کند؟
- استراحت کافی داشته باشید تا کمتر رفتار غیرکلامی از خود بروز دهید (بیشتر با بیمارتان ارتباط کلامی برقرار کنید و صحبت کنید).
- برنامه هایی مانند قرارهای ملاقات با پزشک، مسافرت ها و استحمام را در صبح یا ساعات اولیه بعدازظهر برنامه ریزی کنید، زمانیکه بیمارتان هشیارتر است.
- عوامل تحریک کننده را در ساعات شب کاهش دهید (به عنوان مثال تلویزیون، انجام کارهای منزل، موسیقی با صدای بلند و غیره). این عوامل ممکن است باعث آشفتگی بیمار شود.
- در صورت امکان، با بیمار پیاده روی بروید یا بیرون از منزل و در زیر نور آفتاب وقت بگذرانید.
- تا آنجا که ممکن است برای بیمارتان یک برنامه منظم برای بیدار شدن، وعده های غذایی و رفتن به رختخواب داشته باشید.
- درباره آنچه قبل از غروب زدگی رخ می دهد، یادداشت بردارید و سعی کنید عوامل محرک را شناسایی کنید.
- در وعده ناهار وعده غذایی کامل تری به بیمار دهید و وعده غذایی عصرانه را سبکتر نگه دارید.
- محیط منزل را در غروب و شب به خوبی روشن نگه دارید. نور کافی ممکن است گیجی فرد را کاهش دهد.
- بیمار را در هنگام آشفتگی محدود نکنید یا نبندید. این کار می تحریک پذیری بیمار را بدتر می کند.
- با بیمار قدم بزنید شاید این کار بی قراری او را کاهش دهد.
- سعی کنید از فعالیتهایی را که برای فرد آرامش بخش است مانند گوش دادن به یک موسیقی آرام، دیدن عکس یا تماشای فیلم مورد علاقه استفاده کنید.
- اگر فرد در خواب شبانه مشکل دارد، محدود کردن چرتهای روزانه می تواند مفید باشد.
- از مصرف الکل، کافئین و نیکوتین که می تواند خواب را تحت تأثیر قرار دهد، اجتناب شود.
- در مورد بهترین زمانهای روز برای مصرف دارو با پزشک مشورت کنید.
- اگر مداخلات رفتاری و تغییرات محیطی موثر واقع نشدند، با پزشک درمورد وضعیت بیمار صحبت کنید.
اگر بیمارتان آشفته است:
- به آرامی و با احتیاط به او نزدیک شوید.
- ببینید آیا به چیزی نیاز دارد یا خیر.
- به آرامی زمان را به او یادآوری کنید.
- از بحث کردن با بیمار بپرهیزید.
- تلاش کنید اضطرای بیمار را کاهش دهید. به او اطمینان دهید که همه چیز درست است.
- از محدودیت بدنی استفاده نکنید. به بیمار اجازه دهید تا در صورت لزوم، در منزل حرکت کند و راه برود.
در نهایت اینکه، اختلالات خواب بیمارتان را با پزشک در میان بگذارید تا به شناسایی علل و راه حل های احتمالی کمک کند. بیماری های جسمی، مانند عفونت یا بی اختیاری ادراری، سندرم پای بی قرار یا آپنه خواب می تواند باعث ایجاد یا بدتر شدن مشکلات خواب شود. برای اغلب مشکلات خواب در بیماران آلزایمر، پزشکان استفاده از اقدامات غیر دارویی را به جای دارو توصیه می کنند. در برخی موارد که رویکردهای غیر دارویی با شکست مواجه می شوند، ممکن است برای کاهش بیقراری بیمار در بعد از ظهر و عصرها، دارو تجویز شود.
