سندرم دراوت، که قبلاً به عنوان صرع شدید میوکلونیک شیرخوارگی (SMEI) شناخته می شد، یک اختلال ژنتیکی اتوزومال غالب است که باعث ایجاد یک نوع شدید صرع با تشنج های مکرر و مقاوم می شود که اغلب در اثر گرما یا تب تحریک می شوند. کنترل کامل تشنجات با داروهای ضد تشنج بسیار دشوار است. این سندرم اغلب قبل از یک سالگی شروع می شود.
اپیدمیولوژی
گزارش ها نشان می دهند شیوع سندرم دراوت ۱ در ۲۰۰۰۰ تا ۱ در ۴۰۰۰۰ است. سه تا ۸ درصد از شیرخوارانی که زیر ۱۲ ماه دچار تشنج می شوند ممکن است دراوت داشته باشند.
علایم و نشانه ها سندرم دراوت
سندرم دراوت با تشنج های مکرر و طولانی تب دار و غیر تب دار در اولین سال زندگی کودک بروز می کند. پس از مدتی انواع دیگر تشنج مانند تشنج میوکلونیک و کانونی (فوکال)، تأخیر رشد روانی-حرکتی و آتاکسی (عدم تعادل) ظاهر می شوند که پیامد آن علاوه بر صرع، اختلال شناختی، اختلالات رفتاری و نقص حرکتی است. اختلالات رفتاری اغلب شامل بیش فعالی، تکانشگری و در موارد نادرتر، اختلالاتی مانند اوتیسم است. سندرم دراوت همچنین با اختلالات خواب از جمله خواب آلودگی بیش از حد یا بی خوابی همراه است. شدت علایم در هر فرد مبتلا می تواند متفاوت باشد و مقاومت این تشنج ها به درمان دارویی، ارایه درمان های مناسب را با چالش همراه کرده است.
سندرم دراوت در سال اول زندگی ظاهر می شود. تظاهر اولیه اغلب در حدود شش ماهگی با تشنج مکرر تب دار (تشنج ناشی از تب) است. کودکان مبتلا به سندرم دراوت در ابتدای بیماری به لحاظ رشد و نمو نرمال هستند اما با پیشرفت بیماری دچار تاخیر در رشد زبانی و حرکتی، بیش فعالی و مشکلات خواب، عفونت های مزمن، مشکلات راه رفتن و تعادل و مشکل در ارتباط برقرار کردن با دیگران می شوند. این اختلالات با گذشت زمان کاهش نمی یابند بلکه تشدید می شوند و کودکانی که مبتلا به سندرم دراوت هستند، به مراقبان کاملاً متعهد و با صبر و حوصله فراوان نیاز دارند.
اولین تشنج غالباً همراه با تب اتفاق می افتد و ممکن است یک تشنج تونیک-کلونیک ژنرالیزه یا تشنجی باشد که با حرکات کلونیک (تکان ها) در یک طرف بدن تظاهر کند.
این تشنج ها اغلب طولانی هستند (بیش از 5 دقیقه طول می کشند) و می تواند منجر به صرع استاتوس شوند (وقتی تشنج متوقف نشود یا پشت سر هم تکرار شود). چنین حملاتی معمولاً هر چند هفته در شیرخوارگی و اوایل کودکی در این بیماران عود می کند.
سایر فرم های تشنج که در کودکان مبتلا دیده می شود عبارتند از:
- تشنج میوکلونیک (پرش های گذرای عضلانی) که در 85٪ کودکان مبتلا به سندرم دراوت بین 1 تا 5 سال بروز می کند.
- تشنج ژنرالیزه تونیک و کلونیک
- تشنج آبسانس آتیپیک
- تشنج های کانونی (فوکال) با یا بدون تغییر در هشیاری
- تشنج های تونیک، که اغلب در خواب بروز می کند
- تشنج های آتونیک
- تشنج های استاتوس با تظاهرات غیر حرکتی، که ممکن است بدنبال آن کودک برای مدتی پاسخی به اطرافیان ندهد و فقط دچار پرش های ظریف پلک یا صورت شود.
پس از اولین تشنج که همراه تب رخ می دهد، کودک دچار حملات تشنج غیر مرتبط با تب می شود اما این کودکان به عفونت ها حساسند و در سیر بیماری دچار تشنج های مکرر تب دار نیز می شوند. تشنج می تواند حتی با افزایش خفیف درجه حرات بدن (بدون ابتلا به عفونت) مانند حمام کردن با آب داغ یا مواجهه با هوای گرم رخ دهد.
برخی مبتلایان، تشنج های حساس به نور دارند که با مواجهه با فلش های نورانی یا الگوهای خاص بصری تحریک می شوند.
استرس های روحی و عاطفی نیز در برخی کودکان مبتلا تحریک کننده حملات تشنجی است.
کودکان معمولاً در ۱-۲ سال اول، رشد طبیعی دارند. بعد از 2 سالگی، ممکن است پسرفت رشد آشکار شود و با افزایش سن بارزتر شود.
سایر اختلالاتی که ممکن است در این بیماران دیده شود عبارتند از:
- کاهش تون عضلانی
- عدم تعادل در راه رفتن
- کودکان بزرگتر ممکن است یک فرم خاص از راه رفتن خمیده crouched gait)) پیدا کنند
- اختلالات رشد و تغذیه
- اختلالات سیستم عصبی خودکار (اوتونوم) که عملکرد قلب، تنفس و دستگاه گوارش را کنترل می کند.
علل سندرم دراوت
سندرم دراوت یک بیماری ژنتیکی با تظاهر اوتوزوم غالب است. در بیشتر موارد جهش ژنتیکی در سندرم دراوت ارثی نیست و ژن جهش یافته برای اولین بار در یک عضو خانواده ظاهر می شود.
متداول ترین جهش ژنی مرتبط با سندرم دراوت در ژنی به نام SCN1A است. وقتی این ژن به درستی کار نمی کند، کانال های سدیم در مغز (که به عملکرد سلول های مغز کمک می کنند) به درستی عمل نمی کنند. برخی از جهش های SCN1A با فرم خفیف تر صرع همراه هستند، به این معنی که همه کودکان مبتلا به این جهش ها به سندرم دراوت مبتلا نخواهند شد.
به ندرت، فرم های آتیپیک سندرم دراوت ممکن است با جهش های ژنتیکی دیگری مانند SCN1B ، GABRG2 یا HCN1 همراه باشد. اگرچه ممکن است تظاهرات بالینی مشابه باشد، برخی از بیماران مبتلا به سندرم دراوت آتیپیک ممکن است به درمان های دیگری نیاز داشته باشند.
تشخیص سندرم دراوت
در هر کودکی که زیر یک سال دچار تب و تشنج می دهد و پس از آن حملات مکرر تشنج های غیر تب دار به فرم های مختلف داشته و علایم پسرفت رشد ذهنی و حرکتی دارد باید سندرم دراوت را مد نظر داشت. تست ژنتیکی به تایید تشخیص کمک می کند.
درمان سندرم دراوت
با توجه به طیف گسترده علایم بیماری، یک تیم شامل تخصص های مختلف (از جمله درمانگران توان بخشی) باید مدیریت بیمار را بر عهده بگیرند که توسط یک متخصص مغز و اعصاب هدایت می شوند.
هدف از درمان دارویی رسیدن به ترکیبی مناسب از داروهای ضد صرع است که به کاهش تشنج ها و ارتقای کیفیت زندگی بیمار کمک کند. البته کنترل تشنج ها در سندرم دراوت دشوار است اما ممکن است داروهای ضد تشنجی مانند کلوبازام، استریپنتول، توپیرامات و والپروات تا حدودی موثر باشند. از آنجا که روند بیماری از فردی به فرد دیگر متفاوت است، ترکیب ها و پروتکل های درمانی ممکن است متفاوت باشد.
سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) اخیراً سه داروی خاص را برای استفاده در کودکان مبتلا به تشنج مقاوم به دارو به دلیل سندرم دراوت تصویب کرده است:
- کاربرد درمانی یک محلول خوراکی خالص از کانابیدیول (CBD، بخشی از گیاه شاهدانه)، به نام Epidiolex در ژوئن 2018 تایید شد. در مطالعه ای بر روی 120 کودک و نوجوان مبتلا به سندرم دراوت ۴۳ درصد از کسانی که با Epidiolex تحت درمان قرار گرفتند بیش از 50٪ کاهش تشنج (در مقایسه با ۲۷ درصد از کسانی که با دارونما درمان شدند) نشان دادند.
- استریپنتول (Stiripentol) نیز در آگوست 2018 تأیید شد که باید همراه با کلوبازام استفاده شود. 71٪ کودکان مبتلا به دراوت که تحت درمان با استریپنتول بودند (در مقابل ۵ درصد گروه دارونما) بیش از 50٪ کاهش تشنج داشتند. عوارض جانبی استریپنتول شامل خواب آلودگی، کاهش اشتها، خستگی و کاهش وزن است.
- فنفلورامین (Fenfluramine) در ماه ژوئن سال 2020 برای استفاده در کودکان مبتلا به سندرم دراوت بالای سن 2 سال تأیید شد. در کارآزمایی های بالینی تصادفی، میانگین دفعات تشنج در افراد مبتلا به سندرم دراوت 9/74 درصد کاهش یافت در حالی که این میزان در گروه دارونما فقط 19.2 درصد بود.
پرهیز از داروهای مسدود كننده های كانال سدیم مهم است زیرا این داروها می توانند تشنج را در سندرم دراوت بدتر كنند. این داروها شامل فنی توئین، کاربامازپین، اکسکاربازپین، لاموتریژین و رافونامید است. علاوه بر این، داروهای ویگاباترین (Sabril) و تیاگابین ممکن است دفعات حملات میوکلونیک را افزایش دهند و باید از آنها اجتناب شود.
رژیم غذایی کتوژنیک که حاوی چربی بالا و کربوهیدرات کم است، نیز ممکن است برای کنترل تشنجات مفید باشد.
جراحی در بیشتر مبتلایان به سندرم دراوت کمکی نمی کند، اگرچه تحریک عصب واگ (VNS) ممکن است در بعضی از این کودکان مفید باشد.
در اغلب کودکان اقدامات توان بخشی شامل فیزیوتراپی، کاردرمانی و گفتار درمانی لازم است.
پیش آگهی
اگرچه درمان های موجود به کاهش شدت و تعداد حملات تشنجی کمک می کند، کنترل کامل تشنجات با درمان های موجود امکانپذیر نیست.
اینکه بیماران دراوت به طور متوسط چقدر عمر می کنند، مشخص نیست اما خطر مرگ و میر زودرس در این بیماران افزایش می یابد.
