در چند ماه اول زندگی، نوزادان بتدریج وارد چرخه طبیعی خواب و بیداری می شوند. شیرخواران کم کم تعداد چرت های روزانه خود را کاهش می دهند و شروع به خواب طولانی تری در شب می کنند. اما برخی از کودکان همچنان در به خواب رفتن یا خوابیدن مداوم در طول شب مشکل دارند و این مشکل می تواند تا مدت ها پس از شروع مدرسه نیز ادامه یابد.
مشکلات و اختلالات خواب در کودکان مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم شایع تر است. محققان تخمین می زنند که بین ۴۰ تا ۸۰ درصد از کودکان مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم در خوابیدن مشکل دارند. مهمترین مشکلات خواب در این کودکان عبارتند از:
- اشکال در به خواب رفتن
- عدم پیروی از روتین ثابت برای خواب
- خواب بیقرار یا بی کیفیت
- زود بیدار شدن یا بیدار شدن های مکرر حین خواب
کمبود خواب شبانه می تواند نه تنها کودک بلکه همه اعضای خانواده را تحت تاثیر قرار دهد. برخی مداخلات در سبک زندگی و عادات خواب ممکن است به کودک شما کمک کند که بهتر بخوابد؛ در ادامه به برخی از آن ها اشاره می کنیم.
چه عواملی موجب اختلال و مشکلات خواب در کودکان اوتیسم می شود؟
محققان به طور قطع نمی دانند که چرا کودکان اوتیسم با خواب مشکل دارند اما چند نظریه مطرح شده است. اولین مورد به عدم توانایی درک “نشانه های اجتماعی” (social cue) مربوط می شود. افراد طبیعی به کمک چرخه های طبیعی نور-تاریکی و ریتم شبانه روزی بدن (circadian)، زمان خواب در شب را درک می کنند. اما ما از نشانه های اجتماعی نیز استفاده می کنیم. به عنوان مثال، کودکان خواهر و برادر خود را در حال آماده شدن برای خواب ببینند و از آن ها الگو می گیرند. کودکان مبتلا به اوتیسم، که اغلب در برقراری ارتباط مشکل دارند، ممکن است این نشانه ها را به اشتباه تفسیر کنند یا اصلاً درک نکنند.
نظریه دیگر مربوط به هورمون ملاتونین است که به طور طبیعی به تنظیم چرخه خواب و بیداری در بدن کمک می کند. برای تولید ملاتونین، بدن به اسید آمینه ای به نام تریپتوفان نیاز دارد که تحقیقات نشان داده در کودکان مبتلا به اوتیسم بالاتر یا کمتر از حد طبیعی است. به طور معمول، سطح ملاتونین در پاسخ به تاریکی (شب) افزایش می یابد و در ساعات روشنایی روز کاهش می یابد. مطالعات نشان داده اند که برخی از کودکان مبتلا به اوتیسم ملاتونین را در ساعات مناسب شبانه روز ترشح نمی کنند؛ یعنی، سطح ملاتونین در طول روز زیاد و در شب پایین تر است.
یکی دیگر از دلایلی که کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است در به خواب رفتن دچار مشکل باشند یا مکرراً بیدار شوند، افزایش حساسیت آنها به محرک های بیرونی مانند لمس یا صدا است. اگرچه اکثر کودکان در حالی که مادرشان درب اتاق خواب را باز می‌کند یا اسباب بازی ها را سرجایشان می گذارد، به آرامی به خواب ادامه می دهند، کودک مبتلا به اوتیسم ممکن است در این موارد ناگهان از خواب بیدار شود.
اضطراب یکی دیگر از عوامل احتمالی است که می تواند بر خواب تأثیر منفی بگذارد. کودکان مبتلا به اوتیسم بیشتر از سایر کودکان اضطراب دارند.
اختلالات خواب چه عوارضی در پی دارد؟
نخوابیدن در شب می تواند تأثیر جدی بر زندگی و سلامت کلی کودک داشته باشد. تحقیقات نشان داده است که در کودکان مبتلا به اوتیسم بین کمبود خواب و موارد زیر ارتباط وجود دارد:
- پرخاشگری
- افسردگی
- بیش فعالی
- اختلالات رفتاری
- بیقراری
- اشکال در یادگیری و توانایی های شناختی
اگر کودک شما نمی خوابد، احتمالاً شما هم خواب کافی نخواهید داشت. یک مطالعه نشان داد که والدین کودکان مبتلا به اوتیسم کمتر می‌خوابند، کیفیت خواب پایین تری دارند و زودتر از والدین کودکان دیگر بیدار می‌شوند.
چگونه می توان اختلال خواب را در کودک تشخیص داد؟
هر کودکی به مقدار خواب متفاوت نیاز دارد. به طور کلی، این مقدار خوابی است که کودکان بر اساس سن نیاز دارند:
سن ۱ تا ۳ ماهگی: ۱۲ تا ۱۴ ساعت خواب در شبانه روز
سن ۳ تا ۶ ماهگی: ۱۰ تا ۱۲ طاعت در شبانه روز
سن ۷ تا ۱۲ ماهگی: ۱۰ تا ۱۱ ساعت در شبانه روز
اگر کودک شما دایماً در به خواب رفتن مشکل دارد یا به طور مکرر در طول شب بیدار می شود، ممکن است نشانه ای از مشکل خواب باشد. برای اینکه مطمئن شوید، با متخصص اطفال فرزندتان مشورت کنید.
ثبت ویژگی های خواب فرزندتان در یک دفترچه یادداشت به مدت یک هفته می تواند به پیگیری دقیق تر میزان و کیفیت خواب او کمک کند. این ویژگی ها ممکن است شامل هر گونه خروپف، تغییر در الگوی تنفس یا حرکات غیرمعمول اندام ها باشد. توجه به رفتار فرزندتان در روز بعد نیز ممکن است کمک کند. می توانید این دفترچه یادداشت را با پزشک فرزندتان یا هر متخصصی که درگیر درمان او است به اشتراک بگذارید.
چگونه می توان به خواب بهتر کودک اوتیسم کمک کرد؟
داروهای خواب باید برای کودکان به عنوان آخرین راه حل تجویز شوند. مواردی از تغییر سبک زندگی و عادات خواب طبیعی وجود دارد که می‌تواند مدت و کیفیت خواب کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم را بهبود بخشد:
- از دادن محرک هایی مانند غذاهای حاوی کافئین و شکر قبل از خواب به کودک خودداری کنید.
- یک برنامه روتین قبل از خواب داشته باشید: فرزندتان را حمام کنید، داستان بخوانید و هر شب در همان ساعت مشخص او را بخوابانید.
- با خواندن کتاب، ماساژ آرام پشت کمر یا روشن کردن یک موسیقی ملایم، به کودکتان کمک کنید قبل از خواب آرامش یابد.
- حداقل یک ساعت قبل از خواب، تلویزیون، بازی‌های ویدیویی و سایر فعالیت‌های محرک را خاموش و متوقف کنید.
- برای جلوگیری از آشفته شدن حواس کودک در طول شب، پرده‌های تیره و ضخیم را روی پنجره‌های اتاق خواب کودک قرار دهید تا عبور نور را مسدود کند. همچنین دمای اتاق و نوع تخت خواب را با نیازهای حسی کودک مطابقت دهید.
- با مشورت پزشک می توانید قرص ملاتونین را قبل از خواب به کودکتان بدهد. این دارو یک مکمل غذایی محسوب می شود که می تواند به طبیعی شدن چرخه خواب و بیداری در کودکان اوتیسم که مشکلات خواب دارند کمک کند و تحقیقات انجام شده تاکنون نشان داده است که این دارو، بی خطر و موثر است.
- می توانید با مشورت پزشک از “نور درمانی” استفاده کنید. قرار دادن کودک در معرض نور روشن در طول صبح ممکن است به تنظیم ترشح ملاتونین در بدن کمک کند و به او کمک می کند تا در طول روز بیشتر احساس بیداری کند و شب راحت تر بخوابد.
