ریزش آب دهان در هنگام خواب

گاهی اوقات صبح که از خواب بر می خیزید، متوجه می شوید که بالشتان خیس شده است. این ریزش آب دهان در هنگام خواب بزاق اضافی است که از دهان شما خارج شده است. دهان ما به طور منظم بزاق تولید می کند، از جمله زمانی که در خوابیم اما گاهی اوقات این بزاق به دلایلی در حین خواب از دهان ما خارج می شود.  

آیا ریزش آب دهان در هنگام خواب طبیعی است؟

در بسیاری از موارد، آبریزش دهان در هنگام خواب طبیعی است. میزان تولید بزاق در طول روز ممکن است بر اساس ریتم شبانه روزی (circadian) متفاوت باشد. اگرچه افراد عموماً در طول روز بزاق بیشتر و در شب کمتر تولید می کنند، تولید بزاق در طول خواب نیز ادامه می یابد. این بزاق وظیفه مهم مرطوب نگه داشتن دهان و حلق را انجام می دهد که برای سلامتی لازم است. ادامه تولید بزاق در طول خواب، موجب آبریزش دهان می شود.

اگرچه ترشح آب دهان هنگام خواب اغلب طبیعی است اما ممکن است منجر به عواقب ناخواسته شود. برای مثال، آبریزش زیاد دهان می‌تواند باعث ترک خوردن گوشه لب‌ها، بوی بد دهان، کم‌آبی بدن و البته احساس خجالت در فرد شود.

علت ریزش آب دهان در خواب

آب‌ ریزش دهان زمانی اتفاق می‌افتد که فرد بزاق بیش از حد تولید کند، در نگه داشتن بزاق در دهان مشکل داشته باشد یا اختلال بلع را تجربه کند. تولید بزاق اضافی به عنوان “سیالوره” نیز شناخته می شود. اگرچه آبریزش دهان در خواب طبیعی است اما برخی عوامل ممکن است باعث شوند که آب دهان شما بیش از حد طبیعی باشد:

وضعیت بدن در حین خواب

وضعیت بدن شما در زمان خواب می تواند بر میزان آب دهان صبحگاهی شما بر روی بالش تأثیر بگذارد. هنگامی که یک فرد خوابیده به پشت دراز می کشد، نیروی جاذبه به طور کلی باعث می شود که بزاق اضافی که تولید می شود در دهان بماند یا به سمت حلق حرکت کند. از طرف دیگر، در افرادی که به پهلو و شکم می‌خوابند، نیروی جاذبه اغلب بزاق را به سمت بالش می‌کشد و در نتیجه آب دهان خارج می شود.

اگر اهل خواب بر روی پهلو یا شکم هستید و با دهان باز می‌خوابید، ممکن است در هنگام خواب آبریزش دهان داشته باشید. خوابیدن به پشت ممکن است به کاهش ترشح آب دهان کمک کند. همچنین می توانید برای تداوم تنفس از بینی و بسته نگه داشتن دهان خود در هنگام خواب، از چسب های خاص دهان استفاده کنید.

عفونت ها و آلرژی

اگر دچار سرماخوردگی، گلودرد استرپتوکوکی یا آلرژی فصلی هستید، این شرایط می‌تواند سینوس‌های شما را ملتهب کرده و راه‌های هوایی شما را مسدود کند و باعث شود از طریق دهان نفس بکشید و بیش از حد معمول آبریزش دهان داشته باشید. سایر عفونت‌ها مانند مونونوکلئوز، التهاب لوزه‌ها و عفونت‌های سینوسی نیز می‌توانند منجر به افزایش ترشح آب دهان شوند.

ریفلاکس معده

سوزش سر دل شناخته‌شده ‌ترین علامت بیماری ریفلاکس معده است اما ترشح زیاد آب دهان و اختلال در بلع نیز از علائم شایع هستند. افرادی که اختلال بلع را در زمینه ریفلاکس تجربه می‌کنند ممکن است احساس کنند توده‌ای در گلویشان وجود دارد که می‌تواند باعث ترشح بیشتر آب از دهان شود.

آپنه انسدادی خواب

یک اختلال تنفسی مرتبط با خواب است که باعث توقف موقت تنفس در هنگام خواب می شود. تنفس دهانی اغلب همراه با آپنه خواب است. تنفس دهانی در طول خواب باعث افزایش ترشح آب دهان می شود زیرا زمانی که دهان شما باز است، آب دهان می تواند راحت تر خارج شود. سایر علائم آپنه انسدادی خواب عبارتند از: خرخر کردن، بیدار شدن های مکرر در طول شب، سردرد صبحگاهی، خواب آلودگی و عدم تمرکز در طول روز. اگر هر یک از این علایم  را دارید، با پزشک مشورت کنید.

دندان قروچه

آبریزش دهان معمولاً با دندان قروچه (ساییدن دندان ها به هم در هنگام خواب) همراه است. این می تواند نتیجه ارتباط دندان قروچه با تنفس دهانی باشد زیرا زمانی که فرد در هنگام خواب دهان خود را باز نگه می دارد، بزاق بیشتر از دهان خارج می شود. علاوه بر آبریزش دهان و تنفس دهانی، مطالعه‌ای بر روی کودکان نشان داد که سایر عوامل خطر رایج برای دندان قروچه عبارتند از: خرخر کردن، خواب ناآرام، مدت زمان نا کافی خواب و خوابیدن بر روی شکم. 

عوارض جانبی داروها

ترشح بیش از حد بزاق و آبریزش دهان از عوارض جانبی برخی داروها از جمله برخی آنتی بیوتیک ها، داروهای ضد روان پریشی و برخی داروهای مورد استفاده برای درمان آلزایمر است. اگر داروهایی مصرف می‌کنید و شب‌ها آبریزش از دهان دارید، ممکن است داروی شما یکی از دلایل بالقوه آن باشد. اگر در لیست عوارض داروی مصرفی شما آبریزش دهان ذکر شده، مصرف دارو را قطع نکنید. در ابتدا با پزشک خود در مورد این مطلب صحبت کنید و از او بپرسید که آیا می تواند داروی را جایگزین کند که باعث آبریزش دهان نشود.

بیماری های زمینه ای

سیستم عصبی شما غدد بزاقی را کنترل می کند. این توضیح دهد که چرا اختلال در بلع و ترشح بیش از حد آب دهان در اختلالات نورولوژیک شایع است. به عنوان مثال، حدود 70 درصد از افراد مبتلا به بیماری پارکینسون و تا 80 درصد از افراد مبتلا به فلج مغزی ترشح بیش از حد بزاق دارند. مشکل در بلع و آبریزش بیش از حد دهان ممکن است در نتیجه بیماری های دیگری نیز رخ دهد: فلج بلز، سکته های مغزی، ترومای مغز، بیماری ALS، بیماری هانتینگتون و….

چگونه ریزش آب دهان در خواب را متوقف کنیم؟

ریزش آب دهان هنگام خواب طبیعی است و لزوماً نیازی به درمان ندارد. اگر فکر می‌کنید که آبریزش دهان بیش از حد دارید، چندین استراتژی مختلف از تغییر سبک زندگی گرفته تا گفتار درمانی، دارو درمانی و جراحی وجود دارد که می تواند به شما کمک کند. برخی از درمان ها ساده هستند، در حالی که برخی دیگر فقط برای موارد شدید تر آبریزش دهان توصیه می شوند. بهتر است در این مورد با پزشک خود مشورت کنید.

تغییر وضعیت بدن حین خواب

ساده ترین اقدامی که می توانید برای از کاهش آبریزش دهان خود انجام دهید این است که وضعیت خواب خود را تغییر دهید. اگر به پهلو یا شکم می خوابید، سعی کنید به پشت بخوابید.

توجه داشته باشید که هنگام تغییر وضعیت خواب خود، ممکن است برای خواب راحت نیاز به یک بالش جدید داشته باشید. افرادی که به پهلو می خوابند، معمولاً از بالش‌های ضخیم‌تری نسبت به افرادی که بر پشت می خوابند، استفاده می‌کنند. از سوی دیگر، افرادی که بر روی شکم می خوابند از بالش بسیار نازک ‌تر استفاده می‌کنند یا بدون بالش می خوابند. اگر تداوم به خوابیدن بر پشت در طول شب برای شما دشوار است، بالش های اضافی را در کناره های بدن خود قرار دهید تا به شما کمک کند در موقعیت خود بمانید.

آلرژی را درمان کنید

اگر شب ها آب دهان می ریزید و آلرژی دارید، ممکن است آلرژی شما مقصر باشد. درمان آلرژی می تواند سینوس ها را باز کند و به شما این امکان را بدهد که به جای دهان، بیشتر از طریق بینی نفس بکشید. اگر بتوانید هنگام خواب به جای دهان از طریق بینی نفس بکشید، ممکن است آبریزش دهان کمتری را تجربه کنید.

تزریق بوتاکس ممکن است کمک کننده باشد

تزریق سم بوتولینوم، مانند بوتاکس، یک درمان ایمن و موثر برای آبریزش بیش از حد دهان محسوب می شود زیرا عوارض جانبی اندکی دارد. تزریق سم بوتولینوم به غدد بزاقی شما می تواند از تولید بیش از حد بزاق جلوگیری کند. توجه داشته باشید که این تزریق ها راه حل دائمی نیستند و زمانی که اثرات آن پس از چند ماه از بین رفت، باید تزریق تکرار شود.

از محافظ های خاص دهان و فک استفاده کنید

از محافظ های خاص دهان و فک (mandibular device) هنگام خواب در دهان استفاده می‌ شود. آنها با بسته نگه داشتن لب ها و قرار دادن زبان و دندان ها در محل مناسب به کاهش ترشح آب دهان، خروپف و دندان قروچه کمک می کنند.

به گفتار درمانگر مراجعه کنید

گفتاردرمانگران می توانند تمریناتی را به شما آموزش دهند که ماهیچه های زبان و فک شما را تقویت کرده و ثبات آنها را بهبود می بخشد. با گفتار درمانی، می توانید بهتر قورت دهید، بهتر با دهان بسته نفس بکشید و آب دهان را کاهش دهید.

داروها

برای افراد مبتلا به بیماری های نورولوژیک ممکن است برای متوقف کردن آب دهان دارو تجویز شود. این داروها با مسدود کردن پیام های عصبی به غدد بزاقی، ترشح آب دهان را کاهش می دهند. با این حال، آنها معمولاً عوارض جانبی مانند خشکی بیش از حد دهان ایجاد می کنند.

جراحی

در موارد شدید آبریزش دهان، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند. چند تکنیک جراحی مختلف برای درمان آبریزش دهان استفاده می شود از جمله برداشتن غدد بزاقی با جراحی، تغییر مجرای غدد بزاقی و کاهش اتصالات عصبی به غدد بزاقی. به طور معمول، جراحی برای افرادی که در زمان بیداری نیز آبریزش دهان دارند و پس از اینکه همه گزینه‌های دیگر بی نتیجه بود، به عنوان آخرین راه حل در نظر گرفته می‌شود. مطالعات نشان می‌دهند که جراحی برای کاهش آبریزش دهان به خوبی جواب می‌دهد و تا ۸۹ درصد افراد بهبودی را مشاهده می‌کنند.

چه زمانی باید برای آبریزش دهان به پزشک مراجعه کرد؟

آبریزش در خواب طبیعی است. اما اگر نگران هستید که آبریزش دهان شما بیش از حد و غیرطبیعی است، با پزشک خود یک قرار ملاقات بگذارید. پزشک می‌تواند ارزیابی کند که آیا آبریزش شما می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای باشد یا خیر، و توصیه‌های شخصی در مورد چگونگی کاهش آب دهان در هنگام خواب را به شما ارائه دهد.