آیا واریس موجب سندرم پای بی قرار می شود؟

آیا واریس می تواند دلیل سندرم پای بی قرار باشد؟ برخی مطالعات علمی این امر را تایید کرده اند.

علائم وریدهای واریسی و سندرم پای بیقرار (RLS (Restless legs syndrome تا حدودی مشابه هستند بطوری که محققان بررسی کرده اند که آیا این دو بیماری به هم مرتبط هستند یا خیر. با توجه به اینکه هر دو اختلال باعث سوزش، درد و سایر احساسات ناخوشایند در پاها، بویژه هنگام خواب می‌شوند، به راحتی می‌توان ارتباط این دو را حدس زد.

افراد مبتلا به پای بیقرار برای کاهش این احساسات ناخوشایند، هنگام خواب به طور مداوم پاهای خود را حرکت می دهند تا تسکین پیدا کنند. به همین ترتیب، افرادی که از رگ های واریسی رنج می برند، در شب افزایش علائم را تجربه می کنند. اگرچه سندرم پای بیقرار، ممکن است ثانویه به بسیاری از اختلالات پزشکی رخ دهد، چندین مطالعه علمی نشان می دهد که رگ های واریسی نیز  می تواند یکی دیگر از دلایلی باشد که علائم آزاردهنده شبانه در پاهای شما بروز کند.

واریس چیست؟

واریس (Varicose veins) یک بیماری نسبتاً شایع است که بیشتر در افراد مسن، افراد چاق و زنان، به ویژه آنهایی که بچه داشته اند، رخ می دهد. علائم واریس می تواند متفاوت باشد، اما احساس گزگز و سوزش در پاهاغیر معمول نیست.

چرا وریدهای واریسی ایجاد می شوند؟

وریدهای واریسی به این دلیل بروز می کنند که زواید کوچک بافتی داخل رگ‌ها – که به عنوان دریچه‌ شناخته می‌شوند – دیگر به درستی کار نمی‌کنند. در یک ورید سالم، این دریچه‌ها با هر ضربان قلب باز می‌شوند، زیرا خون به آنها فشار می‌آورد. در طول مکث بین ضربان‌های قلب، دریچه‌ها بسته می‌شوند و از پس زدن جریان خون جلوگیری می‌کنند. این دریچه ها ممکن است دچار اختلال شوند، به این معنی که کامل بسته نمی‌شوند یا اصلا بسته نمی‌شوند. در نتیجه خون از اطراف آنها نشت می کند و در رگ جمع می شود و باعث متورم شدن آن می شود.

علائم واریس

بسیاری از افراد به جز ظاهر متورم رگ ها، هیچ علامت واضح دیگری از واریس ندارند. با این حال، واریس های بزرگ یا وسیع ممکن است منجر به تورم پاها، درد ساق پا یا احساس خستگی یا سنگینی در پاها شود. مچ پاهای شما ممکن است متورم شوند، به خصوص در شب یا اگر در طول روز زمان زیادی را روی پاهای خود سپری کنید. علائم عصبی وریدهای واریسی می تواند شامل سوزن سوزن شدن، سوزش، گرفتگی یا بی حسی در پاها باشد.

واریس و بی حسی پاها

وریدهای واریسی می توانند بر گردش خون در پاهای شما تأثیر بگذارند. هنگامی که خون کافی به بافت ها یا رشته های عصبی نمی رسد، منجر به کمبود اکسیژن می شود. این امر می تواند باعث بروز  گزگز یا بی حسی کامل در عضو شود. به عنوان مثال، عصب تیبیال خلفی از ساق پا از طریق کانال باریکی از بافت به نام تونل تارسال می‌گذرد. وریدهای واریسی می توانند باعث تنگ شدن تونل تارسال و فشرده شدن عصب شوند. این امر منجر به سوزن سوزن شدن و بی حسی کف و کناره پا می شود.

درمان واریس

زمانی، واریس فقط با جراحی درمان می شد. امروزه پزشکان می توانند برخی روش های کم تهاجمی را ارائه دهند که سریع تر، کم هزینه تر و برای بیمار راحت تر هستند. در درمان با لیزر درون وریدی از تابش لیزر برای بستن وریدهای مبتلا استفاده می شود. در روش مینی فلبکتومی، ورید از طریق یک برش کوچک برداشته می شود. در روش اسکلروتراپی، پزشک محلولی را به داخل سیاهرگ‌ها تزریق می‌کند که باعث تورم و سپس بسته شدن آن‌ها می‌شود. انجام همه این روش ها معمولاً یک ساعت یا کمتر طول می کشد. زمان بهبودی نیز کوتاه است. بیماران معمولاً حداکثر ظرف یک یا دو روز می توانند به فعالیت های عادی خود بازگردند.

در واقع، واریس می تواند چیزی فراتر از یک مشکل زیبایی باشد. رگ های واریسی می توانند باعث درد و تورم شوند یا در فعالیت های روزانه افراد اختلال ایجاد کنند. علاوه بر درمان‌های محافظه ‌کارانه مانند جوراب‌های فشاری خاص، درمان‌های کم تهاجمی واریس باعث تسکین علائمی مانند بی‌حسی پا می‌شوند.

ارتباط بین سندرم پای بیقرار و وریدهای واریسی

کمبود آهن، اختلالات نورولوژیک مانند بیماری پارکینسون، و بیماریهای مزمن از جمله دیابت و بیماری کلیوی، همگی در ایجاد سندرم پای بیقرار نقش دارند. برخی از داروهای مورد استفاده برای درمان فشار خون بالا، بیماری قلبی، آلرژی و افسردگی نیز ممکن است منشا سندرم پای بیقرار باشند.

در عین حال، شواهد پزشکی به وریدهای واریسی به عنوان یک علت زمینه ای سندرم پای بیقرار در برخی بیماران اشاره می کند. این پیچ و تاب های بیرون زده وریدهای واریسی زمانی شکل می گیرند که دریچه های وریدهای پا قادر به پمپاژ خون به قلب نیستند. این تجمع خون دیواره ورید را کشیده و منجر به ایجاد سیاهرگ های واریسی در پاها می شود. وریدهای واریسی می‌توانند بدون علامت باشند یا می‌توانند باعث درد، تورم و احساس سنگینی در پاها شوند – ویژگی‌هایی که در رگ‌های واریسی با سندرم پای بیقرار مشترک است.

یک مطالعه در سال 1995 ، بیش از 1300 بیمار را از نظر سندرم پای بیقرار و نارسایی وریدی غربالگری کرد. از این تعداد، 113 بیمار با اسکلروتراپی برای واریس درمان شدند.

تقریباً همه افرادی که تحت درمان اسکلروتراپی قرار گرفتند – 98 درصد – کاهش فوری علائم سندرم پای بیقرار را گزارش کردند. میزان عود کم بود، به طوری که 8 درصد بیماران در طی یک سال و 28 درصد در دو سال بازگشت سندرم پای بیقرار را تجربه کردند.

در یک مطالعه دیگر در سال ۲۰۰۷ نتایج مشابهی بدست آمد. از 174 بیمار مورد مطالعه، 63 بیمار مبتلا به سندرم پای بیقرار تشخیص داده شدند و از این تعداد 62 بیمار برای اختلالات مزمن وریدی مثبت بودند. مانند مطالعه قبلی، محققان به این نتیجه رسیدند که سندرم پای بیقرار و وریدهای واریسی به نظر با یکدیگر همپوشانی دارند. محققان خاطرنشان کردند: بیمارانی که سندرم پای بیقرار دارند باید از نظر نارسایی وریدی معاینه شوند و در صورت تایید، به جای تجویز یکی از چندین داروی مورد استفاده برای درمان سندرم پای بیقرار، برای اختلال واریسی درمان شوند.

اگر از سندرم پای بیقرار رنج می برید، درمان های خانگی ممکن است به خواب شما کمک کند. پیاده روی، ماساژ پاها و تمرینات کششی قبل از رفتن به رختخواب، تکنیک های آرامش بخشی عالی هستند. (این درمان ها به کاهش علائم وریدهای واریسی نیز کمک می کنند.) ماساژ دادن پاهای خود در آب گرم یا سرد راه دیگری برای کمک به رفع علایم است. کاهش مصرف کافئین و الکل نیز شب‌های شما را آرام‌تر می‌کند.

اگر سعی کرده اید دلیل سندرم پای بیقرار خود را پیدا کنید و هنوز آن را پیدا نکرده اید، ممکن است نیاز باشد بعد از مراجعه به یک متخصص مغز و اعصاب، به یک جراح عروق هم مراجعه کنید تا مشخص شود که آیا علت زمینه ای، نارسایی وریدی است یا خیر. به یاد داشته باشید، همه رگ‌های واریسی قابل مشاهده نیستند، بنابراین ممکن است رگ‌های آسیب دیده در عمق پای شما پنهان شده باشند.