داروهای سکته مغزی

منظور از سکته مغزی چیست

برای تجویز داروی سکته مفزی مناسب ایتدا با مفهوم سکته مغزی باید آشنا شویم. سکته مغزی نوعی اختلال در عملکرد مغز است که به دلیل عدم جریان خون در آن ایجاد می شود.

سکته مغزی ضعیف تر، سکته مغزی خفیف یا حمله ایسکمیک گذرا (Transient Ischemic Attack/TIA) نامیده می شود. این اتفاق زمانی می افتد که لخته خون فقط به طور موقت جریان خون مغز را مسدود می کند.

نحوه عملکرد داروهای سکته مغزی

داروهای مورد استفاده برای درمان سکته مغزی معمولاً به روش های مختلفی عمل می کنند.

برخی از داروهای سکته مغزی در واقع لخته های خون موجود را تجزیه می کنند. برخی دیگر از تشکیل لخته خون در عروق خونی جلوگیری می کنند. برخی از آنها برای تنظیم فشار خون و سطح کلسترول بالا – به منظور جلوگیری از انسداد جریان خون – عمل می کنند.

دارویی که پزشک تجویز می کند به نوع سکته مغزی شما و علت آن بستگی دارد. همچنین می توان از داروهای سکته مغزی برای جلوگیری از سکته دوم در افرادی که قبلاً سکته کرده اند، استفاده کرد.

داروهای ضد لخته

اگر سکته مغزی ایسکمیک (Ischemic stroke) داشته اید، مطمئناً از دارویی برای جلوگیری از لخته شدن خون در آینده استفاده می کنید.

با کمال تعجب حتی اگر دچار سکته مغزی هموراژیک (hemorrhagic stroke) شده باشید ، ممکن است از این نوع داروها استفاده کنید. پزشک شما ممکن است این کار را برای جلوگیری از سکته مغزی ایسکمیک یا لخته شدن خون در ریه توصیه کند. پزشک احتمال لخته شدن خون و احتمال خونریزی شما اندازه گیری کرده و آن ها را با هم می سنجد.

داروهای ضد انعقاد خون

داروهای ضد انعقاد خون از لخته شدن خون جلوگیری می کند. این داروها یا تشکیل لخته ها را دشوار یا رشد آنها را کند می کنند. وارفارین (Warfarin) و هپارین (Heparin) نمونه های رایجی هستند. داروهای ضدانعقاد داروهایی تهاجمی هستند. اگر احتمال سکته مغزی شما زیاد است یا اگر ضربان قلب نامنظم دارید – که فیبریلاسیون دهلیزی (Atrial fibrillation) (AFib) نامیده می شود – معمولاً از آنها استفاده می کنید.

ضد پلاکت ها

ضد پلاکت هایی مانند کلوپیدوگرل (Clopidogrel) (پلاویکس (Plavix)) میتوانند برای پیشگیری از لخته شدن خون مورد استفاده قرار گیرند. این داروها چسبیدن پلاکت های خون به همدیگر – که این اولین قدم در تشکیل لخته خون است – را با مشکل مواجه می سازند.

این داروها گاهی اوقات برای افرادی که سکته مغزی ایسکمیک یا سکته قلبی داشته اند نیز تجویز میشود. احتمالاً پزشک از شما می خواهد که آنها را برای مدتی طولانی و به طور منظم به عنوان ابزاری برای جلوگیری از سکته مغزی یا حمله قلبی ثانویه مصرف کنید.

ضد پلاکت آسپرین (Aspirin) با خطر بالای خونریزی همراه است. به همین دلیل درمان با آسپرین همیشه بهترین گزینه برای افرادی که سابقه قبلی بیماری قلبی عروقی آترواسکلروتیک (Atherosclerotic) (مانند سکته مغزی و حمله قلبی) ندارند، نمی باشد.

آسپرین فقط باید برای پیشگیری اولیه از بیماری های قلبی عروقی آترواسکلروتیک در افرادی استفاده شود که:

• در معرض خطر بالای سکته مغزی، حمله قلبی یا سایر انواع بیماریهای قلبی عروقی آترواسکلروتیک قرار دارند.
• یا در معرض خطر کم خونریزی می باشند.

داروهای فیبریلاسیون دهلیزی

اگر دچار ضربان قلب نامنظم هستید، احتمال سکته مغزی در شما 5 برابر بیشتر از سایر افراد است. AFib در قلب شما حوضچه ای خونی ایجاد می کند، جایی که لخته ها می توانند تشکیل شوند. معمولاً باید داروهای ضدانعقاد (مانند آسپرین یا وارفارین) مصرف کنید (یا ادامه دهید). اما همچنین ممکن است برای کنترل ضربان یا ریتم قلب خود دارو مصرف کنید.

داروهای ضربان قلب

شما این داروها را برای جلوگیری از ضربان سریع قلب مصرف میکنید. یک راه مصرف این داروها، استفاده همراه با داروهای فشار خون است؛ مانند یک بتا-بلاکر (Beta-blocker) یا مسدود کننده کانال کلسیمی. انتخاب دیگر دیگوکسین (Digoxin) (کاردوکسین (Cardoxin)، دیجیتک (Digitek)، لانوکسین (Lanoxin)) است که سرعت جریانهای الکتریکی را در حین عبور از قلب کند می کند.

داروهای ریتم قلب

هنگامی که ضربان قلب (نبض) شما طبیعی شد، میتوانید از داروهایی برای کنترل ریتم قلب خود استفاده کنید (مانند ضربان های اضافی یا نابجا). ممکن است به یک مسدود کننده کانال سدیمی – مانند کینیدین (Quinidine)، فلکائینید (Flecainide) (تامبوکور (Tambocor)) یا پروپافنون (Propafenone) (ریتمول (Rythmol)) نیاز داشته باشید – که باعث کاهش قدرت قلب در هدایت الکتریسیته می شود. مسدود کننده های کانال پتاسیمی – مانند سوتالول (Sotalol) (بتاپیس (Betapace) و سورین (Sorine)) و آمیودارون (Amiodarone) (کوردارون (Cordarone) و پاسرون (Pacerone) (- به طور مشابه با کند کردن سیگنال های الکتریکی ای که باعث فیبریلاسیون دهلیزی یا AFib می شوند، عمل می کنند.

داروهای کلسترول

پزشک به احتمال زیاد پس از سکته مغزی، داروی کاهنده کلسترول به نام استاتین (Statin) به شما می دهد؛ به این دلیل که به نظر میرسد استاتین ها خطر سکته مغزی دوم را کاهش می دهند. حتی اگر LDL یا کلسترول “بد” شما کمتر از 100 میلی گرم در دسی لیتر باشد و علائم دیگری مبنی بر تنگ شدن عروق خونی ندارید، میتوانید از آنها استفاده کنید.

داروهای دیابت

اگر هنوز نمی دانید که مبتلا به دیابت نوع 2 هستید یا خیر، احتمالاً پس از سکته مغزی از نظر دیابت و پیش دیابت تحت غربالگری قرار می گیرید. اگر سطح قند خون شما بیش از حد بالا باشد، پزشک ممکن است دارویی برای کنترل آنها تجویز کند. برخی از این داروها به بدن شما کمک می کند انسولین بیشتری تولید کند. برخی دیگر سرعت تجزیه کربوهیدرات ها در جریان خون شما را کند می کنند.

داروهای پس از سکته مغزی

سکته مغزی می تواند برای شما مشکلات پزشکی جدیدی در دوران نقاهت ایجاد کند. این مشکلات می تواند به نوع حمله شما، شدت آن و نحوه واکنش جسمی و احساسی شما بستگی داشته باشد.

داروهای ضدافسردگی

افسردگی و اضطراب پس از سکته مغزی شایع هستند. یکی از داروهای ضد افسردگی ای که اغلب تجویز می شود، مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین (Serotonin Selective Reuptake Inhibitors) است. از این دسته به عنوان مثال می توان به سرترالین (Sertraline) (زلفت (Zoloft))، سیتالوپرام (Citalopram) (سلکسا (Celexa))، پاروکستین (Paroxetine) (بریسدل (Brisdelle)، پاکسیل (Paxil)، پاکسیل سی آر (Paxil CR)، پکسوا (Pexeva)) یا فلوکستین (Fluoxetine) (پروزاک (Prozac)، راپیفلوکس (Rapiflux)) اشاره کرد.

داروهایی برای درد مرکزی

ممکن است بعد از سکته مغزی دچار سوزش یا درد در بدن خود شوید. پزشک شما ممکن است آمی تریپتیلین (Amitriptyline)، یک داروی ضد افسردگی یا لاموتریژین (Lamotrigine)، یک داروی ضد تشنج را پیشنهاد کند.

مکمل هایی برای پوکی استخوان

شما اغلب حجم ماهیچه های خود (Lean muscle) و تراکم استخوانی خود را پس از سکته مغزی از دست می دهید. این امر احتمال ابتلا به پوکی استخوان را در شما افزایش می دهد. ممکن است پزشک به شما پیشنهاد کند که از مکمل های کلسیم و ویتامین D و دارویی برای استحکام استخوان ها استفاده کنید.

داروهایی برای اسپاسم ماهیچه ای

سکته مغزی ممکن است باعث ایجاد حرکات عضلانی ای شود که نمی توانید آنها را کنترل کنید. به این حالت اسپاسم می گویند. پزشکان ممکن است سم بوتولینوم (Botulinum toxin) (بوتاکس (Botox)) را در عضله آسیب دیده شما تزریق کند. آنها همچنین ممکن است قرص هایی را برای تسکین اسپاسم و کرامپ (Cramp) تجویز کنند.

فعال کننده پلاسمینوژن بافتی

فعال کننده پلاسمینوژن بافتی (tissue Plasminogen Activator/tPA) تنها داروی سکته مغزی است که در واقع لخته خون را تجزیه می کند. از این دارو به عنوان یک درمان اورژانسی معمول در هنگام سکته مغزی استفاده می شود.

tPA به داخل ورید تزریق می شود تا بتواند به سرعت به لخته خون برسد.

tPA برای همه استفاده نمی شود؛ به عنوان مثال به افرادی که در معرض خطر خونریزی در مغزشان هستند، tPA داده نمی شود.

استاتین ها

استاتین ها به کاهش سطح کلسترول بالا کمک می کنند. هنگامی که سطح کلسترول شما بیش از حد بالا باشد، این ماده می تواند در امتداد دیواره عروق شما تجمع پیدا کند. این تجمع پلاک نامیده می شود.

این داروها HMG-CoA ردوکتاز (HMG-CoA reductase) را مسدود می کنند، آنزیمی که بدن شما برای ساخت کلسترول به آن نیاز دارد. در نتیجه بدن شما مقدار کمتری کلسترول تولید می کند. این موضوع به کاهش خطر پلاک و جلوگیری از سکته مغزی خفیف و حمله قلبی ناشی از گرفتگی عروق کمک می کند.

استاتین های فروشی در جهان عبارتند از:

• آتورواستاتین (Atorvastatin) (لیپیتور (Lipitor))
• فلوواستاتین (Fluvastatin) (لسکول (Lescol))
• لوواستاتین (Lovastatin) (آلتو پرو (Altoprev)
• پیتاواستاتین (Pitavastatin) (لیوالو (Livalo))
• پراواستاتین (Pravastatin) (پراواکول (Pravachol)
• روزوواستاتین (Rosuvastatin) (کرستور (Crestor))
• سیمواستاتین (Simvastatin) (زوکور (Zocor))

داروهای فشار خون

پزشک شما همچنین ممکن است داروهایی برای کاهش فشار خون شما تجویز کند. فشار خون بالا می تواند نقش مهمی در سکته مغزی داشته باشد. فشار خون بالا میتواند منجر به شکستن تکه های پلاک شود که خود می تواند منجر به تشکیل لخته خونی گردد.

داروهای فشار خون مورد استفاده در این نوع درمان عبارتند از:

• مهار کننده های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین (Angiotensin-converting enzyme/ACE)
• بتا-بلاکرها (Beta-blockers)
• مسدود کننده های کانال کلسیمی

جمع بندی نهایی از داروهای سکته مغزی

چندین نوع داروی مختلف می توانند به درمان یا پیشگیری از سکته مغزی کمک کند. برخی از آنها با دخالت مستقیم در شکل گیری لخته ها از لخته شدن خون جلوگیری می کنند. برخی دیگر بیماری هایی که می توانند منجر به سکته مغزی شوند را درمان می کنند. tPA به حل شدن لخته ها پس از تشکیل شدن آنها در عروق خونی کمک می کند.

اگر در معرض سکته مغزی هستید، با پزشک خود مشورت کنید. به احتمال زیاد یکی از این داروها می تواند به شما در مدیریت این خطر کمک کند.