تشنج آتونیک (که حمله سقوط یا تشنج آکینتیک نیز نامیده می شود) نوعی تشنج است که به صورت از دست دادن جزئی یا کامل توان عضلات تظاهر می کند و ناشی از اختلالات موقتی در عملکرد مغز است. این تشنج ها کوتاه و گذرا هستند- معمولاً کمتر از پانزده ثانیه طول می کشند. اغلب از دوران کودکی شروع می شوند و ممکن است تا بزرگسالی نیز ادامه داشته باشند. این تشنج ها به خودی خود صدمه جسمی ایجاد نمی کند اما از دست دادن کنترل، بویژه در عضلات تنه و سقوط فرد، می تواند منجر به آسیب های جسمانی شود.
این تشنج ها نادر هستند و اغلب در کنار سایر فرم های تشنج در سندرم های صرع ژنرالیزه دوران کودکی نظیر سندرم لنوکس – گاستو یا سندرم دوس (Doose) ظاهر می شوند. البته، تشنج های آتونیک در صرع های کانونی نیز دیده می شوند.
تشنج آتونیک می تواند هنگام ایستادن، راه رفتن یا نشستن رخ دهد و در اغلب موارد، تنها با از دست رفتن تون عضلات گردن و با افتادگی سر (افتادگی پلک ها و گاهی افتادن اشیا از دست) تظاهر می کند، بدون آن که فرد بر زمین بیفتد. در حین حمله، معمولاً فرد هشیار می ماند. در موارد شدید که سقوط بر زمین رخ می دهد صدمه به صورت یا سر بروز می کند. همانند سایر موارد رایج حملات صرعی، پس از تشنج به کمک های اولیه خاصی نیازی نیست، مگر آنکه آسیب دیدگی ناشی از سقوط ایجاد شده باشد.
تشخیص تشنج آتونیک
در هنگام ارزیابی این بیماران لازم است که حملات آتونیک تشنجی را از سایر مواردی که تظاهرات مشابه دارند (مانند شل شدن عضلانی پس از خاتمه تشنج، حملات سنکوپ و حملات پسیکوژن) افتراق داد. مانیتورینگ طولانی مدت مغزی همراه با ثبت ویدئو (vEEG)، بویژه اگر با ثبت نوار عضله (EMG)همراه باشد، به تایید تشخیص تشنج آتونیک بسیار کمک می کند؛ در این موارد، نوار مغزی الگوی تشنجی و نوار عضله همزمان، فقدان فعالیت الکتریکی در عضله را ثبت خواهد کرد.
تصویربرداری مغزی (به ویژه ام آر ای) در برخی بیماران، یک یا چند ضایعه کانونی را به عنوان علت زمینه ای آشکار می کند.
درمان تشنج آتونیک
در صورت شایع بودن زمین خوردن، لازم است بیماران از کلاه ایمنی استفاده کنند تا از صدمات سر در هنگام تشنج جلوگیری شود.
تجویز داروهای ضد صرع رایج ترین روش درمانی است. ممکن است تا تعیین داروی مناسب و دوز مناسب آن، نیاز باشد بیمار چندین داروی مختلف را امتحان کند. پزشک اثرات درمانی و عوارض جانبی را کنترل می کند تا بهترین گزینه را پیدا کند. داروی سدیم والپروات درمان انتخابی در بیماران دچار تشنج آتونیک بویژه در زمینه سندرم لنوکس-گاستو است. از لاموتریژین، توپیرامات و روفینامید نیز به عنوان درمان کمکی برای تشنج آتونیک استفاده می شود. با این حال، اخیراً گزارش شده است که روفینامید باعث تشدید تشنج آتونیک می شود. احتمالاً لوتیراستام و زونیسامید، که داروهای ضد صرع با طیف گسترده عملکردی هستند، در درمان تشنج آتونیک مفید باشند، اگرچه داده های مربوط به تاثیر آن ها در حال حاضر کافی نیست.
در کنار تجویز دارو، در بیمارانی که پاسخ درمانی مناسب نشان نمی دهند و کماکان حملات ناتوان کننده تشنج آتونیک دارند، می توان از سایر روش های درمانی استفاده کرد:
انواع خاصی از تشنج ممکن است با رژیم کتوژنیک کنترل شود. این رژیم یک برنامه غذایی پرچرب و کم کربوهیدرات است که بیشتر اوقات برای کودکانی که به داروهای ضد صرع پاسخ نداده اند، استفاده می شود.
تحریک الکتریکی عصب واگ (VNS) روش درمانی دیگری است که برای کنترل این تشنج ها می تواند در کنار مصرف داروهای ضد صرع، مورد استفاده قرار گیرد. VNS دستگاه کوچکی است که در زیر پوست قفسه سینه قرار داده می شود و پالس های الکتریکی را از طریق عصب واگ در گردن به مغز می فرستد که به تعدیل حملات تشنجی کمک می کند.
در موارد حملات تشنج آتونیک مقاوم به درمان، می توان از جراحی نیز برای برداشتن قسمتی از کورپوس کالوزوم (بافت نازکی بین دو نیمکره مغز) استفاده کرد که نتایج مطلوبی به دنبال داشته است.
