دندان قروچه کودکان در خواب

طبیعی است که دندان قروچه کودکان در خواب موجب نگرانی والدین شود. دندان قروچه در خواب که بروکسیسم (bruxism) نیز نامیده می شود، طبق مطالعات در ۶ تا ۵۰ درصد از کودکان در طول شب رخ می دهد. 

ساییدن یا فشردن دندان ها بر روی هم ممکن است پاسخی غیرارادی به استرس و اضطراب باشد. هم بزرگسالان و هم کودکان ممکن است در حین خواب دچار دندان قروچه شوند، بدون اینکه به آن آگاه باشند. اعتقاد بر این است که دندان قروچه در دوران کودکی شایع تر است و می تواند به محض رشد دندان ها بروز کند.

دندان قروچه به خودی خود خطرناک تلقی نمی شود اما ساییدن یا فشردن مداوم دندان ها می تواند به مرور زمان باعث درد فک و آسیب به دندان ها شود. در این مطلب، ما به علل و خطرات دندان قروچه در کودکان اشاره می‌کنیم و در مورد راهکارهایی برای پیشگیری از این عادت شبانه صحبت می‌کنیم.

دندان قروچه چیست؟

دندان قروچه عبارت است از ساییدن یا فشردن مکرر دندان ها به هم. دو نوع متمایز دندان قروچه وجود دارد: دندان قروچه در خواب و دندان قروچه در بیداری. به نظر می رسد که دندان قروچه بیداری شایع تر است و عمدتاً شامل فشردن دندان ها بر روی هم بدون ساییدن است.

بیش از ۸۰ درصد از افراد مبتلا به دندان قروچه در خواب ممکن است متوجه بروز دندان قروچه نشوند و این، تشخیص را دشوار می کند مگر اینکه این کودکان در اتاق مشترک با خواهر، برادر یا والدین خود بخوابند.

چرا کودکان دچار دندان قروچه می شوند؟

دندان قروچه در کودکان احتمالاً به دلیل مجموعه ای از عوامل روحی-روانی، سابقه خانوادگی و محرک های محیطی رخ می دهد. این بیماری در برخی خانواده ها بیشتر دیده می شود، اگرچه هنوز مشخص نیست که آیا این به دلیل نقش عوامل ژنتیکی است یا عامل سومی مانند تربیت مشابه در آن نقش دارد. برخی مطالعات همچنین نشان داده‌اند که احتمال ابتلای کودکان پسر به دندان قروچه بیشتر است.

به نظر می رسد افرادی که مستعد دندان قروچه هستند احتمالاً توسط یک یا چند عامل محرک محیطی مانند استرس یا در معرض دود سیگار بودن، این اختلال را بروز دهند.

استرس

به نظر می رسد استرس ارتباط تنگاتنگی با دندان قروچه در خواب دارد، اگرچه تحقیقات بیشتری برای تعیین نحوه این ارتباط نیاز است. یک مطالعه روی کودکان نوپا نشان داد که کسانی که با رویدادهای استرس زا مواجه می‌شوند، بیشتر به دندان قروچه در خواب مبتلا می‌شوند. در کودکان سن مدرسه، دندان قروچه ممکن است واکنشی به استرس تکالیف مدرسه و تلاش برای گرفتن نمرات مطلوب باشد.

محققان سطوح بالاتری از استرس (که توسط خود فرد گزارش می شود) و همچنین میزان بیشتری از هورمون‌های مرتبط با استرس را در افراد مبتلا به دندان قروچه خواب یافته‌اند، اگرچه در همه مطالعات این یافته ها تایید نشده است.

اضطراب

اگرچه یافته های تحقیقات موجود متناقض بوده است، شواهدی مبنی بر ارتباط بین سطح اضطراب و دندان قروچه در خواب کودکان وجود دارد. به نظر می رسد کودکانی که ذاتاً مضطرب هستند و در مورد عملکرد خوب در مدرسه نگران ترند، بیشتر در معرض دندان قروچه هستند.

محققان خاطرنشان می کنند که علائم ممکن است در طول زمان و با رشد کودکان بتدریج خود را بروز دهد و لذا ممکن است در ابتدا آشکار نباشند. به عنوان مثال، کودکان نوپایی که اضطراب جدایی شدیدتری را تجربه می‌کنند، به احتمال زیاد بعدتر و در شروع مدرسه دچار دندان قروچه در خواب خواهند شد.

سایر بیماری های عصبی و اختلالات خواب

علاوه بر استرس و اضطراب، به نظر می‌رسد دندان قروچه در کودکانی که برخی از بیماری‌های دیگر مانند اختلال بیش‌ فعالی-کمبود توجه (ADHD) یا میگرن دارند، بیشتر رخ می‌دهد. دندان قروچه همچنین همراه با اختلالات خواب، از جمله پاراسومنیا، خروپف، و اختلالات تنفسی مرتبط با خواب بیشتر دیده می شود. با این حال، در مورد رابطه علّی این موارد نمی توان اظهار نظر قطعی کرد.

مشکلات دهان و دندان

دندان قروچه در کودکانی که دندان‌های نامرتب دارند و کسانی که از ارتودنسی ثابت استفاده می‌کنند، شایع‌تر است. با این حال، طبق گفته آکادمی پزشکی خواب آمریکا، شواهد کافی برای تایید مشکلات دندانی به عنوان علت دندان قروچه وجود ندارد. دندان قروچه همچنین در افرادی که عمدتاً از طریق دهان نفس می کشند، شایع تر است.

مواجهه با دود سیگار

در معرض دود سیگار بودن یکی دیگر از عوامل خطر برای ایجاد دندان قروچه در دوران کودکی است. تحقیقات نشان می‌دهد که حتی قرار گرفتن به میزان متوسط ​​در معرض دود سیگار خطر ابتلا به دندان قروچه در کودکان را افزایش می‌دهد.

عوارض دندان قروچه در کودکان

دندان قروچه خطر عوارض زیر را افزایش می دهد:

• شکستگی دندان ها، عقب نشینی لثه و سایر مشکلات در دندان ها و فک
• اختلالات مفصل فکی-گیجگاهی
• اختلالات خوردن
• عوارض روحی نظیر افسردگی و اضطراب
• اختلالات خواب

صداهای تولید شده از ساییدن و فشردن دندان ها نیز ممکن است منجر به اختلال در خواب کودک شما یا دیگران در اتاق خواب شود.

نشانه های دندان قروچه در کودک

برخی از علائم و نشانه های رایج که ممکن است بیانگر دندان قروچه شبانه در کودک شما باشد، عبارتند از:

آسیب دندان ها: شکستگی، فرسودگی دندان ها یا عقب نشینی لثه را بررسی کنید.

دندان‌های حساس: کودکانی که دندان قروچه می‌کنند ممکن است به غذاها و نوشیدنی‌های گرم یا سرد حساس ‌تر باشند.

درد فک یا سردرد: فشار مداوم دندان‌های به هم ممکن است منجر به سردرد، درد فک و گاهی اوقات، افزایش سایز عضلات فک شود.

صداهای ساییده شدن: در طول شب کودکتان را بررسی کنید و ببینید آیا می‌توانید صدای ساییدن دندان ها را بشنوید. 

تشخیص دندان قروچه در کودکان

برای تشخیص دندان قروچه، کودک شما باید هنگام خواب صداهای سایش دندان، درد فک صبحگاهی، سردرد و/یا قفل شدن فک داشته باشد. این علائم ممکن است توسط دندانپزشک در طول یک ویزیت روتین مشخص شود یا اگر کودک شما از درد صبحگاهی فک یا بد خوابی شکایت داشته باشد، ممکن است توسط پزشک اطفال شناسایی شود. از آنجایی که دندان قروچه در خواب در طول شب رخ می دهد، پزشکان، بسیار به گزارش های والدین در مورد صداهای ساییدن یا فشار دادن دندان در هنگام خواب کودک تکیه می کنند.

پزشک همچنین ممکن است در مورد عوامل استرس زای فعلی سوال کند تا تصویر کامل تری از عوامل ایجاد کننده احتمالی به دست آورد. به ندرت ممکن است پزشک، کودک شما را جهت انجام پلی سومنوگرافی (نوار خواب)، برای بررسی علائم دندان قروچه یا سایر اختلالات خواب به کلینیک خواب ارجاع دهد.

درمان دندان قروچه کودکان در خواب

درمان دندان قروچه بر پیشگیری از آسیب دندان ها و کاهش عوارض جانبی مانند درد فک و سردرد متمرکز است. بهبود کیفیت خواب و مدیریت استرس ممکن است به کنترل بهتر دندان قروچه کمک کند.

محافظ های دندان

این محافظ ها توسط دندانپزشک تجویز می شوند. آن ها بر روی دندان های بالا یا پایین قرار گیرد و ممکن است به گونه ای طراحی شود که علاوه بر محافظت از دندان ها در برابر سایش، فک را نیز در موقعیت صحیح قرار دهند. به نظر می‌رسد این محافظ‌های شب و آتل‌ها در درمان دندان قروچه مؤثر باشند، اگرچه دندان قروچه ممکن است به طور کامل از بین نرود و اگر فرزندتان از محافظ ها استفاده نکند، علائم ممکن است عود کنند.

مدیریت استرس

مدیریت استرس ممکن است به کاهش دندان قروچه کمک کند. با فرزندتان در مورد اتفاقات ناراحت کننده زندگی مانند تغییر محل زندگی یا تعهدات تحصیلی صحبت کنید و تلاش کنید نگرانی های او را کاهش دهید. در صورت لزوم، برای حمایت بیشتر با یک روانشناس یا مشاور مدرسه فرزندتان تماس بگیرید.

رعایت اصول بهداشت خواب

دندان قروچه در خواب ارتباط تنگاتنگی با کیفیت خواب و داشتن یک خواب نرمال دارد. می‌توانید خواب فرزندتان را با اطمینان از تاریک و ساکت بودن اتاق خواب، محدود کردن زمانی که او با ابزارهای الکترونیکی مانند تبلت صرف می‌کند و دادن یک وعده سبک غذایی با قند کمتر قبل از خواب بهبود ببخشید.

در نظر گرفتن یک سری عادات منظم پیش از خواب می‌تواند زمینه را برای خواب بهتر فراهم کند و به کودک شما کمک کند هنگام خواب احساس اعتماد به نفس و آرامش بیشتری داشته باشد. چند نمونه از عادات آرام‌بخش قبل از خواب عبارتند از:

• خوردن یک میان وعده سبک غذایی قبل از خواب
• مسواک زدن
• گرفتن یک دوش گرم
• در آغوش گرفتن فرزندتان
• خواندن یک داستان کوتاه
• استفاده از یک موسیقی آرامبخش

ماساژ عضلات صورت

گاهی اوقات استفاده از تکنیک هایی برای شل کردن عضلات صورت در طول روز می تواند دندان قروچه شبانه را کاهش دهد. برای تسکین درد فک و دندان ها، از کمپرس سرد یا گرم استفاده کنید و کودک خود را به نوشیدن آب تشویق کنید و از خوردن غذاهای سفت و آدامس پرهیز کنید. از پزشک خود در مورد تمرینات کششی و تکنیک های ماساژ صورت سوال کنید.

داروها

شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه روش های هومیوپاتی یا داروها ممکن است به کاهش دندان قروچه خواب در کودکان کمک کند، اما تحقیقات بیشتری در مورد اثربخشی و عوارض جانبی احتمالی آنها نیاز است. همیشه قبل از شروع هر داروی جدیدی با پزشک خود صحبت کنید، حتی داروهای گیاهی و بدون نسخه. 

چه زمانی لازم است با پزشک یا دندانپزشک مشورت کنیم؟

اگر متوجه علائم دندان قروچه در کودک خود شدید مانند افزایش حساسیت دهان، درد فک، سردرد صبحگاهی یا صداهای ساییده شدن دندان ها در طول شب، با دندانپزشک یا متخصص اطفال صحبت کنید. همچنین اگر کودک شما در طول روز مشکل خواب دارد یا علائم خواب آلودگی از خود نشان می دهد، باید با یک پزشک مشورت کنید.