موارد استفاده: برای درمان بیماری مولتیپل اسکلروزیس عودکننده (RRMS) و مولتیپل اسکلروزیس پیشرونده اولیه (PPMS)
همهی آنچه باید در مورد اوکرلیزوماب بدانید
بررسی کلی
نکات برجسته برای اوکرلیزوماب
اوکرلیزوماب (Ocrevus) یک داروی تجویزی است که سلولهای B خاصی را در سیستم ایمنی بدن شما مورد هدف قرار می دهد. سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) اوکرلیزوماب را برای درمان بیماری مولتیپل اسکلروزیس عودکننده (RRMS) و مولتیپل اسکلروزیس پیشرونده اولیه (PPMS) تایید کرده است.
ساختار آن شبیه به ریتوکسیماب (Rituxan) است، که گاهی اوقات به عنوان یک درمان MS بدون برچسب استفاده می شود. این بدان معناست که ریتوکسیماب برای درمان MS مورد تأیید FDA نیست، اما برخی از پزشکان هنوز از آن برای این منظور استفاده می کنند.
ریتوکسان (نام عمومی ریتوکسیماب) یک داروی تجویزی است که پروتئینی به نام CD20 را در سلول های B سیستم ایمنی بدن هدف قرار می دهد. این دارو توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) برای درمان بیماری هایی مانند لنفوم غیر هوچکین و آرتریت روماتوئید (RA) تأیید شده است.
پزشکان گاهی ریتوکسیماب را برای درمان بیماری مولتیپل اسکلروزیس (MS) تجویز می کنند، اگرچه سازمان غذا و داروی آمریکا آن را برای این استفاده تأیید نکرده است. این به عنوان “خارج از برچسب” استفاده از مواد دارویی نامیده می شود.
درباره استفاده از مواد دارویی خارج از برچسب
استفاده از داروهای خارج از برچسب به این معنی است که دارویی که توسط FDA برای یک منظور تأیید شده است، برای مقاصد دیگری استفاده می شود که تأیید نشده است.
با این حال، پزشک هنوز می تواند از دارو برای این منظور استفاده کند. این امر به این دلیل است که FDA آزمایش و تأیید داروها را تنظیم می کند، اما نحوه استفاده پزشکان از داروها برای درمان بیماران خود را تنظیم نمی کند. بنابراین پزشک شما می تواند دارویی را تجویز کند هرچند که فکر می کند برای مراقبت شما بهتر است.
برای آشنایی بیشتر با این داروی جدید و اینکه آیا می تواند به علائم شما کمک کند، ادامه مطلب را بخوانید.
مزایای اوکرلیزوماب چیست؟
اوکرلیزوماب نوعی دارو است که آنتی بادی مونوکلونال نامیده می شود. این بدان معنی است که به طور خاص یک ماده را هدف قرار می دهد. ماده مورد هدف اوکرلیزوماب پروتئین CD20 نامیده می شود و به آن متصل می شود که در سلول های B یافت می شود. هنگامی که اوکرلیزوماب به سلولهای B مثبت CD20 متصل می شود، سلولهای B منفجر می شوند و میمیرند.
این امر مفید است زیرا کارشناسان معتقدند که سلولهای B ممکن است نقش مهمی در بیماری MS داشته باشند:
- فعال کردن سایر سلول های ایمنی برای حمله به سلول های عصبی بدن
- افزایش التهاب در مغز و نخاع
اوکرلیزوماب با از بین بردن برخی سلول های B، به کاهش التهاب و کاهش حملات سیستم ایمنی بدن به سلول های عصبی کمک می کند.
بسته به نوع MS شما، اوکرلیزوماب مزایای دیگری نیز دارد.
برای مولتیپل اسکلروزیس عودکننده
یک مطالعه در سال 2016، اوکرلیزوماب را با اینترفرون بتا 1a (Rebif)، یکی دیگر از داروهای مورد تایید FDA برای درمان RRMS مقایسه کرد.
در مقایسه با اینترفرون بتا 1a، اوکرلیزوماب در موارد زیرموثرتر بود:
- کاهش میزان عود سالانه
- کند کردن پیشرفت ناتوانی
- کاهش التهاب
- کاهش اندازه ضایعات جدید و موجود در مغز
برای مولتیپل اسکلروزیس پیشرونده اولیه
اوکرلیزوماب اولین دارویی است که توسط FDA برای درمان مولتیپل اسکلروزیس پیشرونده اولیه تأیید شده است. در مرحله کارآزمایی بالینی، محققان یک مطالعه را مقایسه کردند که اوکرلیزوماب را با دارونما مقایسه می کرد تا ببینند این دارو برای افراد مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس پیشرونده اولیه چقدر خوب عمل می کند.
نتایج، که در سال 2016 منتشر شد، نشان می دهد که اوکرلیزوماب موثرتر از دارونما در موارد زیر است:
- کند کردن پیشرفت ناتوانی
- کاهش اندازه ضایعات جدید و موجود مغز
- کاهش خطر کاهش سرعت راه رفتن
- کاهش کاهش حجم مغز
مکانیسم عمل
چقدر طول می کشد تا اثر اوکرلیزوماب شروع شود؟
هیچ زمان بندی استاندارد برای مدت زمان کار اوکرلیزوماب وجود ندارد. اما مطالعه 2016 مقایسه اوکرلیزوماب با اینترفرون بتا a 1(Rebif)نشان داد که:
- پیشرفت ناتوانی آهسته طی 12 هفته پس از درمان مشاهده شد
- کاهش اندازه ضایعات مغزی در 24 هفته پس از درمان مشاهده شد
- کاهش میزان عود سالانه در 96 هفته پس از درمان مشاهده شد
بر اساس این نتایج، اوکرلیزوماب ممکن است ظرف چند ماه شروع به کار کند، اما ممکن است تا چند سال نتایج کامل را مشاهده نکنید.
به خاطر داشته باشید که محققان در این مطالعه از قبل تعیین کردند که چه زمانی شرکت کنندگان در این مطالعه را ارزیابی می کنند. بنابراین برخی از افراد ممکن است زودتر متوجه بهبود شوند.
اگر تصمیم دارید اوکرلیزوماب را شروع کنید، پزشک شما به طور منظم علائم شما را بررسی می کند تا میزان عملکرد دارو را تعیین کند.
نحوه مصرف
چگونه اوکرلیزوماب تجویز و مصرف می شود؟
اوکرلیزوماب از طریق رگ محیطی تزریق می شود که شامل تزریق آرام دارو در رگ است. این کار در یک مرکز مراقبت های بهداشتی انجام می شود.
اما قبل از تجویز اوکرلیزوماب، پزشک شما می خواهد ابتدا مطمئن شود که شما:
- هپاتیت B ندارید
- حداقل شش هفته قبل از شروع درمان، از تمام واکسیناسیون های خود مطلع باشید
- هیچ گونه عفونت فعال نداشته باشید
اوکرلیزوماب می تواند سیستم ایمنی بدن شما را ضعیف کند. به همین دلیل است که پزشک شما می خواهد مطمئن شود که از سلامت کامل برخوردار هستید و در معرض خطر ابتلا به شرایط جدی قبل از تزریق خون قرار ندارید.
آنها همچنین ممکن است به شما آنتی هیستامین گاهی اوقات با یک استروئید، برای جلوگیری از واکنش تزریق بدن شما بدهند. این یک واکنش منفی است که می تواند پس از دریافت تزریق توسط فرد رخ دهد.
شما همچنین باید حداقل یک ساعت پس از تزریق تحت نظر باشید تا مطمئن شوید که هرگونه واکنش شما به سرعت درمان می شود.
دوز توصیه شده اوکرلیزوماب چیست؟
دوز توصیه شده اوکرلیزوماب برای بیماری مولتیپل اسکلروزیس عودکننده (RRMS) و مولتیپل اسکلروزیس پیشرونده اولیه (PPMS) یکسان است.
شما اولین دوز اوکرلیزوماب را در دو تزریق 300 میلی گرم (میلی گرم) به فاصله هر دو هفته دریافت خواهید کرد. هر تزریق حداقل 2.5 ساعت طول می کشد.
تزریق بعدی شما شش ماه بعد اتفاق می افتد و پس از آن هر شش ماه یک بار دیگر تزریق می شود. در طول این تزریق ها، 600 میلی گرم اوکرلیزوماب دریافت خواهید کرد. به دلیل دوز بیشتر، این جلسات حداقل 3.5 ساعت طول خواهد کشید.
همچنین ممکن است قبل از هر تزریق، داروهای مکمل از جمله داروی کورتیکواستروئید (مانند متیل پردنیزولون)، آنتیهیستامین (مانند دیفن هیدرامین) و استامینوفن به شما داده شود تا به کاهش واکنشهای تزریق کمک شود.
عوارض جانبی
عوارض جانبی اوکرلیزوماب چیست؟
اوکرلیزوماب یک روش درمانی امیدوار کننده برای بیماری مولتیپل اسکلروزیس عودکننده (RRMS) و مولتیپل اسکلروزیس پیشرونده اولیه (PPMS)است، اما با عوارض جانبی بالقوه از جمله واکنش تزریق همراه است. این یک عارضه جانبی بالقوه بسیاری از آنتی بادی های مونوکلونال است.
در صورت عدم درمان سریع، واکنش انفوزیون می تواند به یک فوریت پزشکی تبدیل شود. دوباره، به همین دلیل است که شما احتمالاً حداقل یک ساعت پس از تزریق تحت نظر هستید. اما در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر هنگام بازگشت به خانه، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:
- خارش پوست
- راش
- تاول
- خستگی
- سرفه
- خس خس سینه
- تنگی نفس
- تحریک گلو
- تب
- حالت تهوع
سایر عوارض جانبی احتمالی اوکرلیزوماب عبارتند از:
- افزایش خطر عفونت های تنفسی، مانند برونشیت یا سرماخوردگی
- افزایش خطر عفونت های پوستی
- افزایش خطر عفونت های تبخال
- افسردگی
- کمردرد
- درد در بازوها یا پاها
- سرفه
- اسهال
همچنین تصور می شود که این دارو ممکن است ویروس هپاتیت B را دوباره فعال کند، اگرچه این هنوز به عنوان یک عارضه جانبی مشاهده نشده است.
اوکرلیزوماب همچنین ممکن است با یک بیماری جدی به نام لوکوآنسفالوپاتی چند کانونی پیشرونده همراه باشد که باعث موارد زیر می شود:
- ضعف در یک طرف بدن
- دست و پا چلفتی
- تغییرات بینایی
- تغییر حافظه
- تغییرات شخصیتی
اوکرلیزوماب ممکن است خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد. توصیه می شود افرادی که از این دارو استفاده می کنند به طور منظم از نظر سرطان سینه معاینه شوند.
قبل از استفاده از اوکرلیزوماب، پزشک این عوارض جانبی احتمالی را با شما بررسی می کند تا به شما در وزن دهی مزایا و خطرات کمک کند.
با مصرف اوکرلیزوماب علائم سرماخوردگی مانند آبریزش/کیپ شدن بینی یا سرفه ممکن است رخ دهد. اگر هر یک از این اثرات ماندگار یا بدتر شد، سریعاً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.
به یاد داشته باشید که پزشک شما تشخیص داده است که سود شما از این دارو بیشتر از خطر عوارض جانبی آن است. بسیاری از افراد با استفاده از این دارو عوارض جانبی جدی ندارند.
این دارو ممکن است توانایی شما در مبارزه با عفونتها را کاهش دهد. این امر میتواند باعث شود شما به یک عفونت جدی (به ندرت خطرناک) مبتلا شوید یا هرگونه عفونت قبلی در بدنتان وخیمتر گردد. در صورت بروز علائم عفونت (مانند گلودرد یا سرفه مداوم، تب، لرز، تبخال یا تبخال دستگاه تناسلی، زونا) فورا با پزشک خود صحبت کنید.
قبل از درمان با اوکرلیزوماب، پزشک شما برای بررسی عفونت هپاتیت B، یک آزمایش خون انجام میدهد. اگر تا به حال به هپاتیت B مبتلا شده باشید، ممکن است که با تزریق اوکرلیزوماب این عفونت دوباره فعال شده و باعث مشکلات جدی کبدی شود. برای اطلاعات بیشتر از پزشک خود کمک بخواهید.
این دارو ممکن است خطر ابتلا به سرطان از جمله سرطان پستان را افزایش دهد. در صورت بروز علائمی مانند رشد غیرمعمول، توده در پستان، ترشح نوک پستان، فوراً به پزشک خود بگویید. برای اطلاعات بیشتر با پزشک خود صجبت کنید.
اوکرلیزوماب ممکن است خطر ابتلا به یک عفونت مغزی نادر لکوانسفالوپاتی چندکانونی پیشرونده) اما بسیار جدی (احتمالا خطرناک) را افزایش دهد. در صورت بروز علائم جدید یا بدتر شدن عوارض، از قبیل ناشیگری (اشتباههای عجیب در رفتار و حرفها)، از بین رفتن هماهنگی/تعادل، ضعف، تغییر ناگهانی در تفکر (مانند گیجی، مشکل در تمرکز، از دست دادن حافظه)، مشکل در صحبت کردن/راه رفتن، تشنج، تغییر در بینایی فوراً کمک پزشکی دریافت کنید.
واکنش آلرژیک بسیار جدی به این دارو به ندرت رخ میدهد. اما در صورت مشاهده هرگونه علائم یک واکنش آلرژیک جدی، فوراً کمک پزشکی دریافت کنید، از جمله: بثورات پوستی، خارش/تورم (به خصوص صورت/زبان/گلو)، سرگیجه شدید، مشکل در تنفس.
این موارد لیست کامل از عوارض جانبی احتمالی نیست. اگر متوجه تأثیرات دیگری غیر از موارد ذکر شده در بالا شدید با پزشک یا داروساز خود تماس بگیرید.
تداخلات دارویی
تداخلات دارویی ممکن است نحوه عملکرد داروها را تغییر دهد یا خطر ابتلا به عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. این متن شامل تمام تداخلات احتمالی دارو نیست. لیستی از تمام داروهایی که استفاده می کنید (از جمله داروهای با نسخه/بدون نسخه و محصولات گیاهی) را تهیه کرده و آن را با پزشک و داروساز خود به اشتراک بگذارید. بدون تأیید پزشک، دوز داروهای خود را شروع، متوقف یا کم و زیاد نکنید.
برخی از محصولاتی که ممکن است با اوکرلیزوماب تداخل داشته باشند عبارتند از: داروهایی دیگر که سیستم ایمنی بدن را تضعیف میکنند/خطر ابتلا به عفونت را افزایش میدهند مانند ناتالیزومب، ریتوکسیماب.
هشدارها و اقدامات احتیاطی
موارد احتیاط در مصرف اوکرلیزوماب
قبل از استفاده از اوکرلیزوماب، در صورت حساسیت به این دارو یا هر آلرژی دیگری که دارید به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. این محصول ممکن است حاوی مواد غیرفعال باشد که میتواند باعث بروز واکنشهای آلرژیک یا سایر مشکلات شود.
قبل از استفاده از این دارو، تاریخچه پزشکی خود را به پزشک یا داروساز خود بگویید، به ویژه در مورد: عفونتهای فعلی/اخیر/بازگشته (از جمله هپاتیت B، تبخال، سل)، سابقه واکنش شدید و تهدیدکننده زندگی.
این دارو ممکن است باعث سرگیجه شما شود. الکل یا ماریجوانا (حشیش) میتواند سرگیجه شما را بیشتر کند. تا زمانی که نمی توانید به صورت ایمن کاری انجام دهید از رانندگی، کار با ماشینآلات و هر کاری که نیاز به هوشیاری دارد خودداری کنید.
مصرف مشروبات الکلی را محدود کنید.
در صورت استفاده از ماریجوانا (حشیش) با پزشک خود مشورت کنید.
اوکرلیزوماب میتواند شما را بیش از پیش در معرض عفونت قرار داده یا هرگونه عفونت فعلی را وخیمتر سازد. از تماس با افرادی که عفونت واگیردار دارند (مانند آبلهمرغان، سرخک، آنفولانزا) خودداری کنید. اگر در معرض عفونت قرار دارید یا برای اطلاعات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.
بدون رضایت پزشک واکسیناسیون/ایمنسازی نکنید. از تماس با افرادی که اخیراً واکسن زنده (مانند واکسن آنفولانزا که از طریق بینی استنشاق میشود) دریافت کردهاند خودداری کنید.
قبل از هرگونه عمل جراحی، در مورد کلیه محصولاتی که استفاده می کنید (از جمله داروهای بانسخه/بدون نسخه و محصولات گیاهی) با پزشک یا دندانپزشک خود صحبت کنید.
اگر باردار هستید یا قصد دارید باردار شوید به پزشک خود بگویید. شما نباید هنگام استفاده از اوکرلیزوماب (به دلیل خطر آسیب رسیدن به جنین) باردار شوید. در مورد استفاده از اشکال قابل اعتماد ضدبارداری در طول استفاده از این دارو و به مدت ۶ ماه پس از قطع درمان از پزشک یا داروسازتان راهنمایی بگیرید.
اگر باردار شدید، فوراً در مورد خطرات و فواید این دارو با پزشک خود صحبت کنید. نوزادان متولد شده از مادرانی که در دوران بارداری اوکرلیزوماب دریافت کردهاند، باید قبل از دریافت هرگونه واکسیناسیون، توانایی پاسخگویی به واکسنها بررسی شود.
مشخص نیست که این دارو به شیر مادر منتقل میشود یا خیر. قبل از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.
مصرف بیش از حد
اگر فردی اوکرلیزوماب را بیشازحد تجویز شده مصرف کرد و علائم جدی از قبیل غش کردن یا مشکل در تنفس دارد، با اورژانس تماس بگیرید.
آزمایشهای پزشکی و آزمایشگاهی مانند آزمایش خون برای بررسی عفونت هپاتیت B، غربالگری سرطان پستانباید قبل از شروع استفاده از این دارو و همچنین در طول درمان و بعد از آن انجام شود. بر سر تمام ویزیتهای پزشکی و آزمایشگاهی خود حاضر شوید. برای جزئیات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.
دوزهای فراموش شده
برای گرفتن بهترین نتیجه از مصرف این دارو، دریافت هر دوز طبق دستورالعمل و برنامهریزی انجام شده توسط پزشک بسیار مهم است. اگر فراموش کردید دوزی را مصرف کنید، بلافاصله با پزشک یا داروساز خود تماس بگیرید تا یک برنامه جدید دوز تهیه شود.
شرایط نگهداری
تزریق این دارو در بیمارستان یا کلینیک انجام شده و نگهداری خانگی ندارد.
داروها را در توالت نریزید یا آنها را داخل فاضلاب نریزید مگر اینکه دستور انجام این کار داده شود. در صورت انقضا یا اینکه دیگر نیازی به مصرف آن ندارید، این محصول را به درستی از بین ببرید. دراینباره با داروساز یا شرکت دفع زباله محلی خود مشورت کنید.
سؤالات متداول
آیا ریتوکسیماب برای درمان ام اس بی خطر و موثر است؟
در مورد میزان دقیق و موثر بودن ریتوکسیماب برای درمان ام اس اجماع وجود ندارد، اما مطالعات نشان می دهد که این دارو نوید دهنده است.
اگرچه به اندازه کافی مطالعات موثر مقایسه ای در دنیای واقعی برای قضاوت نهایی ریتوکسیماب به عنوان یک درمان موثر برای MS وجود نداشته است، اما علائم مثبت نشان می دهد که ممکن است چنین باشد.
مطالعه ای بر روی ثبت بیماری ام اس در کشور سوئد، ریتوکسیماب را با گزینه های درمانی اولیه اصلاح کننده بیماری اولیه مقایسه کرد که از نظر قطع مصرف دارو و اثربخشی بالینی در بیماری مولتیپل اسکلروزیس عودکننده-برطرف کننده (RRMS)، ریتوکسیماب نه تنها انتخاب اصلی برای درمان اولیه بود، بلکه بهترین نتایج را نیز نشان داد.
آیا ریتوکسیماب امن است؟
ریتوکسیماب به عنوان یک عامل تخلیه کننده سلول B عمل می کند. بر اساس گزارش منابع علمی معتبر، کاهش طولانی مدت سلولهای B محیطی از طریق ریتوکسیماب بی خطر به نظر می رسد، اما مطالعات بیشتری مورد نیاز است.
عوارض جانبی ریتوکسیماب می تواند شامل موارد زیر باشد:
- واکنشهای تزریقی مانند بثورات، خارش و تورم
- مشکلات قلبی مانند ضربان نامنظم قلب
- مشکلات کلیوی
- خونریزی لثه
- دل درد
- تب
- لرز
- عفونت ها
- بدن درد
- حالت تهوع
- راش
- خستگی
- گلبولهای سفید خون پایین
- مشکل خواب
- زبان متورم
تفاوت بین ریتوکسیماب و اوکرلیزوماب چیست؟
اوکرلیزوماب یک داروی مورد تأیید FDA است که برای درمان انواع عود کننده و اولیه پیشرونده مولتیپل اسکلروزیس (PPMS) استفاده می شود.
برخی معتقدند که اوکرلیزوماب فقط یک نام تجاری Rituxan است. هر دوی آنها با هدف قرار دادن سلولهای B با مولکولهای CD20 در سطح آنها کار می کنند و البته تفاوت های مولکولی وجود داشته و این داروها هر کدام به طور متفاوتی با سیستم ایمنی بدن تداخل دارند.
داروهای موجود در بازار ایران
شرکت ارکید فارمد
آمپول ۳۰۰ میلی گرمی Xacrel