- بیومکانیک آسیب شلاقی گردن
- دوره درد ناشی از آسیب شلاقی گردن
- چه زمانی آسیب شلاقی گردن جدی است؟
- علائم آسیب شلاقی گردن و اختلالات مرتبط
- تشخیص آسیب شلاقی گردن
- طبقه بندی کارگروه کبک (Quebec task force) برای اختلالات مرتبط با آسیب شلاقی گردن
- درمان و بهبودی آسیب شلاقی گردن
- پیش آگهی بیماران مبتلا به آسیب شلاقی گردن
آسیب شلاقی گردن زمانی رخ می دهد که گردن و سر ناگهان با نیروی زیادی به عقب و سپس به جلو حرکت کنند و ستون فقرات گردنی را با حرکات سریع و فشارهای شدید مواجه سازند.
بیشتر موارد آسیب شلاقی گردن در اثر تصادفات رانندگی که در آن اتومبیل دیگری از پشت به فرد برخورد می کند، ایجاد می شود. سایر علل احتمالی آسیب شلاقی گردن می توانند شامل حمله،آسیب ورزشی مانند فوتبال، زمین خوردن در هنگام اسکی یا در هنگام مسابقات سوارکاری و سایر فعالیت های با شدت بالا باشد که در آن نیروهای شدید افزاینده و کاهنده شتاب ممکن است به ستون فقرات گردنی اعمال شوند؛ هر چند که این علل به نسبت نادر می باشند.
آسیب شلاقی گردن از نظر پزشکی به عنوان سندرم افزایش و کاهش شتاب گردن (Cervical acceleration-deceleration/CAD) نیز شناخته می شود.
علائم آسیب شلاقی گردن می تواند گسترده باشد.
گردن درد شایع ترین علامت آسیب شلاقی گردن است که می تواند از درد خفیف تا سوزن سوزن شدن و حتی تا دردهای شدید متغیر باشد. علائم دیگر می تواند شامل گرفتگی گردن یا کاهش دامنه حرکتی، بی ثباتی گردن، درد شانه و/یا قسمت فوقانی پشت یا سردرد باشد. همچنین ممکن است گزگز، ضعف یا بی حسی منتشره به شانه و/یا اندام فوقانی وجود داشته باشد.
علائم آسیب شلاقی گردن می تواند متعدد، پیچیده، طولانی مدت و تشخیص آنها دشوار باشد، به همین دلیل معمولاً به عنوان اختلالات مربوط به آسیب شلاقی گردن (Whiplash-associated disorders) شناخته می شوند.
اگر آسیب شلاقی گردن باعث کاهش توانایی های جسمی یا روحی فرد شود – حتی اگر موقتی باشد – ممکن است منجر به افزایش انزوای اجتماعی گردد.
بیومکانیک آسیب شلاقی گردن
روند صدمه ناشی از آسیب شلاقی گردن که در تصادفات رانندگی ایجاد می شود، به علت وجود عوامل زیادی از جمله زاویه برخورد، متفاوت است. معمولاً برخورد از پشت اتفاق می افتد و منجر به آسیب شلاقی گردن می شود. می توان آن را در پنج مرحله کلی در نظر گرفت:
- خودرو از عقب ضربه می خورد که باعث می شود صندلی به پشت فرد فشار بیاورد. در ادامه ستون فقرات در معرض نیروهایی قرار می گیرد که موجب جابجایی ناگهانی آن می شوند.
- بالاتنه (که در تماس با صندلی است) به سمت جلو شتاب می گیرد اما سر (که هنوز در تماس با صندلی نیست) خیر. در نتیجه، ساختار C شکل طبیعی ستون فقرات گردنی (انحنای لوردوز) به طور موقت به ساختار S شکل غیرطبیعی تبدیل می شود. نیروهای فشاری و برشی غیرطبیعی به طور بالقوه می توانند به دیسک های بین مهره ای، مفاصل فاست و دیگر ساختارهای گردن آسیب برسانند.
- سر شخص محکم به عقب به صندلی پرشتاب برخورد می کند. در این مرحله بافت های نرم قدام گردن به احتمال زیاد آسیب می بینند زیرا گردن به سرعت به سمت عقب کشیده می شود.
- سر پس از برخورد به صندلی بیرون می جهد و اکنون به جلو شتاب می گیرد.
- کمربند ایمنی بدن را سر جای خود می نشاند (احتمالاً از آسیب بسیار شدیدتر جلوگیری می کند) و گردن به سرعت با حرکت شلاقی سر به سمت جلو، خم می شود. در این مرحله بافت های نرم خلف گردن به احتمال زیاد آسیب می بینند.
اگرچه شدت تصادف اتومبیل معمولاً با شدت صدمه ناشی از آسیب شلاقی گردن ارتباط دارد اما استثنائاتی نیز وجود دارند. گاهی اوقات یک ماشین محکم خرد نمی شود و بنابراین هیچ آسیب قابل توجهی در خارج از خود نشان نمی دهد؛ اما نیروهایی که توسط قسمت بیرونی خودرو جذب نشده اند، در عوض از طریق صندلی منتقل شده و در نتیجه باعث آسیب شلاقی گردن می شوند. همچنین آسیب شلاقی گردن در مواردی ثبت شده که سرعت برخورد کمتر از حدوداً 16 کیلومتر در ساعت (10 مایل بر ساعت) بود.
دوره درد ناشی از آسیب شلاقی گردن
اکثر افرادی که دچار آسیب شلاقی گردن می شوند در عرض 3 ماه به طور کامل بهبود می یابند اما برخی از مطالعات نشان می دهند که تعداد قابل توجهی از آنها درد مزمن یا علائم دیگری خواهند داشت که مدت زمان بیشتری طول می کشد – گاهی اوقات تا سالها.
عواملی که باعث افزایش خطر داشتن دوره بهبودی طولانی مدت ناشی از آسیب شلاقی گردن می شوند عبارتند از:
- درد شدید در زمان آسیب
- اختلال استرس پس از حادثه (Post-traumatic stress disorder)
- سن بالا
- جنسیت زن
علائم آسیب شلاقی گردن یا ممکن است در زمان وقوع آن ظاهر شوند یا ممکن است تا 24 ساعت تأخیر داشته باشند و سپس ظاهر شوند.
چه زمانی آسیب شلاقی گردن جدی است؟
به هر کسی که پس از تصادف با وسیله نقلیه موتوری علائمی جسمی را تجربه می کند توصیه می شود که برای معاینه به پزشک مراجعه نماید. با این حال، هر یک از علائم زیر نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد:
- درد شدید
- بی ثباتی گردن
- درد، سوزن سوزن شدن، بی حسی و/یا ضعف که در شانه، بازو و/یا دست منتشر می شود.
- مشکلات مربوط به تعادل
- مشکلات مربوط به سلامت روان؛ مانند افزایش تحریک پذیری، افسردگی، مشکل در خواب، کاهش تمرکز یا سایر تغییرات رفتاری شدید
توصیه می شود به دنبال درمان زودهنگام برای آسیب شلاقی گردن باشید. تأخیر در درمان در برخی موارد می تواند اثربخشی آن را کاهش دهد.
علائم آسیب شلاقی گردن و اختلالات مرتبط
برای برخی، علائم آسیب شلاقی گردن می تواند به قدری جزئی باشد که ظرف چند روز از بین برود. برای دیگران، علائم می توانند متنوع و مزمن شوند، از درد شدید گرفته تا مشکلات شناختی و احساسی.
علائم آسیب شلاقی گردن ممکن است بلافاصله پس از تصادف شامل افزایش و کاهش شتاب ظاهر شود، یا ممکن است چند ساعت یا چند روز طول بکشد. غالباً علل اصلی زمینه ای برای برخی از علائم آسیب شلاقی گردن علی رغم بهترین تکنیک های تشخیصی امروزه ناشناخته باقی می ماند. با توجه به تعداد بالای و پیچیدگی های متنوع بالقوه ای که برای علائم آسیب شلاقی گردن وجود دارد، گاهی اوقات آنها در مجموع به عنوان اختلالات مرتبط با آسیب شلاقی گردن نامیده می شوند.
علائم شایع آسیب شلاقی گردن
برخی از شایع ترین علائم آسیب شلاقی گردن عبارتند از:
- گردن درد. این درد می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. ممکن است در یک نقطه یا در یک ناحیه کلی قرار داشته باشد، یا می تواند از شانه به داخل اندام فوقانی و/یا دست منتشر شود. گردن درد به طور معمول ناشی از پیچ خوردگی رباط یا کشیدگی عضلات است، اما همچنین می تواند در اثر آسیب به دیسک ها، اعصاب، مفاصل و/یا استخوان ها نیز ایجاد شود.
- گرفتگی گردن یا کاهش دامنه حرکتی. کاهش تحرک گردن می تواند ناشی از درد، سفت شدن عضله یا مشکلات مکانیکی مانند مشکلات مفصلی باشد.
- سردرد. سفت شدن ماهیچه گردن یا تحریک عصب یا مفصل ستون فقرات گردنی می تواند باعث سردرد شود.
- بی ثباتی گردن. این علامت آسیب شلاقی گردن معمولاً ناشی از کشیدگی یا پارگی بافت های نرم مانند رباط ها است. هرچند می تواند ناشی از شکستگی نیز باشد.
- درد شانه و/یا قسمت فوقانی پشت. اگر بافت های نرم گردن، مانند ماهیچه ها یا رباط ها، در حین آسیب شلاقی گردن دچار پارگی یا کشیدگی شوند، گاهی اوقات درد ناشی از آن می تواند به سایر بافت های نرم در قسمت فوقانی کمر و شانه ها نیز ارجاع داده شود.
- گزگز، ضعف یا بی حسی منتشره. گاهی اوقات آسیب شلاقی گردن می تواند یکی از ریشه های عصبی ستون فقرات گردن را فشرده یا ملتهب کند، که خود می تواند منجر به علائم گزگز، ضعف و/یا بی حسی – که ناشی از رادیکولوپاتی گردنی هستند – شود که به شانه، بازو، دست و/یا انگشتان انتشار می یابد. رادیکولوپاتی گردنی به طور معمول فقط در یک طرف بدن احساس می شود، اما در موارد نادر اگر بیش از یک ریشه عصبی تحت تأثیر قرار گیرد، می تواند در هر دو طرف نیز احساس شود.
هر نقطه ای از گردن می تواند از یک علامت تا تمام علائم متعدد آسیب شلاقی گردن را به طور همزمان ظاهر کند. علائم نیز می توانند در زمان های مختلف ظاهر شوند و بروند.
سایر علائم آسیب شلاقی گردن و اختلالات مرتبط
سایر اختلالات مرتبط با اوقات آسیب شلاقی گردن می تواند شامل موارد زیر باشد:
- گیجی سر (Dizziness). گیجی سر مرتبط با آسیب شلاقی گردن می تواند ناشی از بی ثباتی گردن یا حتی کانکاشن (آسیب تروماتیک مغزی خفیف) باشد.
- مشکلات بینایی. تاری دید یا سایر نقایص بینایی می تواند به دلایل مختلفی از جمله کانکاشن یا آسیب به عصب ایجاد شود. مشکل بینایی نیز می تواند به سرگیجه منجر شود.
- تغییرات احساسی. ممکن است فرد تحریک پذیرتر، مضطرب تر یا حتی افسرده تر شود. به سختی می توان فهمید که آیا این تغییرات ناشی از کانکاشن، سندروم استرس پس از حادثه ، درد ناشی از آسیب گردن یا استرس ناشی از عواقب حادثه است که می تواند شامل دعاوی حقوقی، نگرانی های مالی و/یا صدمه دیدن عزیزانی که در حادثه مجروح شده اند، باشد.
- زنگ زدن گوش ها. این حالت که وزوز گوش (Tinnitus) نیز نامیده می شود، می تواند از انواع جزئی و متناوب تا بسیار آزارنده و ثابت، متغیر باشد. هرگونه مشکل ناشی از آسیب شلاقی گردن می تواند منجر به وزوز گوش شود؛ مانند آسیب به قسمتی از مغز که شنوایی را کنترل می کند، آسیب عصبی یا عروقی، آسیب به فک یا حتی استرس.
- اختلال در خوابیدن. ممکن است فرد در خوابیدن یا خواب ماندن دچار مشکل شود. این مشکلات خوب خوابیدن و سرحال بیدار شدن می تواند به دلیل عوامل مختلف مرتبط با آسیب شلاقی گردن -مانند درد، استرس یا کانکاشن- باشد.
- خستگی. کمبود انرژی می تواند با مشکلات خواب، افسردگی، استرس، درد، کانکاشن یا دلایل مختلف دیگر مرتبط باشد.
- مشکلات حافظه و/یا تمرکز. ممکن است پس از آسیب شلاقی گردن، علائم شناختی – به عنوان مثال مشکل در حافظه یا تمرکز – در فرد به وجود آیند. گاهی اوقات این علائم بلافاصله پس از آسیب شروع می شوند، یا ممکن است تا چند ساعت یا چند روز بعد هم ظاهر نشوند. مشکلات شناختی می تواند ناشی از آسیب مغزی باشد یا شاید با انواع مختلف استرس مرتبط باشد.
- مشکلات جویدن، بلعیدن یا صحبت کردن. گاهی اوقات ضربه به ماهیچه های اطراف فک می تواند جویدن یا خمیازه کشیدن را دردناک کند.
- مشکل در بلع. صدمه به حنجره یا مری می تواند بلع را دردناک یا دشوارتر کند.
گاهی اوقات علائم آسیب شلاقی گردن همچنان ادامه دارد یا به مرور زمان بدتر می شود و اغلب علل اصلی آنها مبهم است.
تشخیص آسیب شلاقی گردن
آسیب شلاقی گردن زمانی توسط پزشک تشخیص داده می شود که بیمار نوعی گردن درد را پس از ضربه ای که می تواند باعث ایجاد آسیب ناشی از افزایش و کاهش شتاب شود -که اغلب تصادف با وسیله نقلیه است– گزارش دهد.
با این حال، ویژگی های تشخیصی آسیب شلاقی گردن می تواند پیچیده باشد و مدت هاست که محل بحث است. در اواسط و اواخر دهه 1800، اختلاف نظر داشتن در مورد مسافران قطار تصادف کرده شایع بود. تمرکز اختلافات بر این بود که آیا ادعاهای آنها در مورد اصطلاح اسرارآمیز “ستون فقرات راه آهن” برای این بیماران قانونی است یا خیر. این بحث ها در جامعه امروزی گاهی اوقات مشابه بحث های افرادی است که ادعای درد مزمن و/یا پریشانی روانی (Psychological distress) ناشی از تصادف وسیله نقلیه موتوری دارند، ادعاهایی که نشانه های قابل بررسی جراحت فیزیکی ناشی از تصادفات را به طور مستقل ندارند.
در حالی که جامعه پزشکی امروزی ماهیت پیچیده و چند وجهی اختلالات مرتبط با آسیب شلاقی گردن را بهتر درک کرده و می پذیرد، اما اثبات پزشکی دقیق برای همه علائم کنونی بیماری -اعم از جسمی یا روانی- هنوز در هاله ای از ابهام قرار دارد.
گردآوری شرح حال بیمار برای آسیب شلاقی گردن
هنگامی که بیمار به دلیل علائم گردن درد -که احتمالاً مرتبط با آسیب شلاقی گردن است- به پزشک مراجعه می کند، مراحل زیر انجام می شود:
- شرح حال کامل بیمار
- معاینه فیزیکی
- تصویربرداری تشخیصی (فقط در صورت شک به شکستگی یا مشکل عصبی)
برای اخذ کامل شرح حال بیمار، ابتدا پیش زمینه کامل پزشکی فرد شامل شرح حال خانوادگی، بیماری های قبلی و سایر ملاحظات بهداشتی مانند داروها یا آسیب های قبلی و غیره جمع آوری می شود، سپس در مورد علائم فعلی و چگونگی شروع آنها، سؤالاتی مطرح می شود:
- گردن چگونه آسیب دید؟ به علت تصادف اتومبیل بود یا حادثه دیگری؟
- درد و/یا علائم از چه زمانی شروع شدند؟ آیا علائم بلافاصله پس از حادثه وجود داشت یا چند ساعت تا چند روز طول کشید تا ظاهر شود؟
- ماهیت درد چیست؟ کجا درد می کند و چقدر درد دارد؟ آیا درد می آید و می رود یا اینکه ثابت است؟ آیا درد به شانه ها و اندام های فوقانی منتشر می شود؟
بسته به پاسخ های داده شده، مجموعه سؤال پزشک می تواند جهت های مختلفی را برای دریافت اطلاعات مربوط به علائم و وضعیت خاص بیمار طی کند.
معاینه فیزیکی آسیب شلاقی گردن
پس از اخذ شرح حال کامل، پزشک در مطب خود معاینه فیزیکی را انجام می دهد. معاینه معمولاً با موارد زیر آغاز می شود:
- مشاهده. وضعیت بدنی و گردن بیمار از نظر ناهماهنگی یا سایر ناهنجاری ها مورد بررسی قرار می گیرد.
- لمس. پزشک قسمت های مختلف گردن را برای بررسی حساسیت یا سفتی لمس می کند.
- دامنه حرکت. پزشک انعطاف پذیری گردن بیمار را در چرخش و حرکت از طرفی به طرف دیگر و نیز به بالا و پایین، آزمایش می کند.
اگر چیزی در علائم گزارش شده یا معاینه فیزیکی اولیه بیمار نشان دهد که احتمالاً عصبی تحریک شده است -مانند درد، سوزن سوزن شدن یا ضعفی که به شانه، اندام فوقانی یا دست منتشر می شود- پزشک می تواند با انجام این آزمایشات در مطب خود مشکل فرد را بیشتر بررسی کند:
- رفلکس ها. می توان از چکش لاستیکی برای آزمایش اینکه آیا اعصاب گردنی سیگنال های درستی را برای عضلات دو سر، سه سر و ساعد ارسال می کنند، استفاده کرد.
- قدرت عضلانی. آزمایشات اولیه برای بررسی اینکه آیا شانه ها، اندام های فوقانی یا دستها ضعف قابل توجهی را نشان می دهند یا خیر، انجام می شود.
- حس ها. بسته به محلی که احساسات غیرطبیعی تجربه می شوند، مانند سوزن سوزن شدن در انگشت شست به جای انگشت کوچک، می تواند به تعیین دقیق تر اینکه کدام قسمت ستون فقرات گردنی ایراد دارد، کمک کند.
پس از اتمام معاینه فیزیکی، پزشک معمولاً اطلاعات کافی برای شروع تدوین برنامه درمانی دارد یا اینکه حداقل می داند از کدام آزمایش (های) تشخیصی در مرحله بعدی استفاده کند.
تصویربرداری تشخیصی
اگر پزشک به شکستگی یا مشکل عصبی مشکوک باشد، احتمالاً برای کسب اطلاعات بیشتر از تصویربرداری تشخیصی استفاده می کند. برخی از گزینه ها شامل موارد زیر می باشند:
- اشعه ایکس. این نوع تصویربرداری که رادیوگرافی نیز نامیده می شود، استخوان ها را نشان می دهد و می تواند به تشخیص محل شکستگی کمک کند.
- اسکن MRI. تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) استخوان ها و بافت های نرم را نشان می دهد. اگرچه دید MRI برای استخوانها به خوبی اشعه ایکس نیست، اما برای نشان دادن آسیب احتمالی به بافت های نرم مانند عضلات، رباط ها، دیسکهای بین مهره ای یا حتی مغز بهتر است.
- CT اسکن. اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) از اشعه ایکس استفاده می کند و آنها را با استفاده از کامپیوتر ترکیب می کند تا تصاویر بهتری به دست آید. در گذشته، میلوگرام – آزمایشی که امکان مشاهده بهتر کانال نخاعی، دیسک ها و سوراخ عصبی را با تزریق ماده حاجب از طریق اسپاینال تپ (Spinal tap) فراهم می آورد – اغلب همراه با CT اسکن استفاده می شد. اگرچه CT اسکن همراه با میلوگرام هنوز هم در موارد خاص یک آزمایش مفید است، اما امروزه به طور معمول هنگام بررسی گردن درد استفاده نمی شود؛ تا حدی به دلیل افزایش محبوبیت MRI و برخی خطرات مربوط به میلوگرام (احتمال عفونت به علت اسپاینال تپ) و CT اسکن (دوز تابشی که در MRI وجود ندارد).
- اسکن استخوان. معمولاً به دلیل دوز تشعشعی بسیار بیشتر، اولین گزینه تصویربرداری نیست. اسکن استخوان می تواند در تشخیص شکستگی های کوچک مفید باشد.
توجه به این نکته ضروری است که همه انواع یا تمام محل های جراحت گردنی از طریق تصویربرداری قابل مشاهده نیست. به علاوه، آسیب یا ناهماهنگی ای که از طریق تصویربرداری تشخیص داده می شود لزوماً منبع درد بیمار نیست.
طبقه بندی کارگروه کبک (Quebec task force) برای اختلالات مرتبط با آسیب شلاقی گردن
در سال 1995، کارگروه کبک گرد هم آمدند تا به دنبال اختلالات مرتبط با آسیب شلاقی گردن در متون پزشکی بروند و روش تشخیص و درمان آنها را روشن سازند. سیستم طبقه بندی حاصل از این نیروی کار به طور گسترده ای پذیرفته شد، اما در مورد اثربخشی آن در جامعه پزشکی اختلاف نظر وجود دارد.
سیستم طبقه بندی نیروی کار کبک، اختلالات مرتبط با آسیب شلاقی گردن را به پنج درجه مختلف به شرح زیر تقسیم کرد:
درجه صفر
بیمار از گردن درد شکایت نمی کند و علائم فیزیکی ندارد.
درجه یک
بیمار از گردن درد، گرفتگی یا حساسیت گردن شکایت می کند، اما علائم فیزیکی ندارد؛ یعنی دامنه حرکتی او محدود نیست، قدرتش را از دست نداده، تورم ندارد و موارد مشابه.
درجه دوم
بیمار درجه 2 ممکن است شکایات گردنی مشابهی با بیمار درجه 1 داشته باشد، اما پزشک علائم فیزیکی مانند کاهش دامنه حرکتی و حساسیت به درد موضعی (Point tenderness) را نیز پیدا می کند.
درجه سوم
بیمار درجه 3 ممکن است شکایات گردنی و علائم فیزیکی مشابهی با بیمار درجه 2 داشته باشد، اما پزشک علائم عصبی مانند ضعف عضلات یا مشکلات حسی را نیز پیدا می کند.
درجه چهارم
بیمار شکایت از گردن دارد و شکستگی یا دررفتگی نیز پیدا می شود.
با سیستم طبقه بندی نیروی کار کبک، اکثریت قریب به اتفاق بیماران مبتلا به اختلالات مرتبط با آسیب شلاقی گردن در درجه دوم طبقه بندی می شوند. برخی از افراد معتقدند که درجه دوم به زیر گروه های بیشتری نیاز دارد تا تشخیص بیشتری بین این بیماران داده شود و در نتیجه برنامه های درمانی را برای نیازهای خاص بیماران به آنها ارائه گردد. انتقادی که به سیستم طبقه بندی نیروی کار کبک وارد شده این است که عوامل پیچیده روانشناختی را که ممکن است در بیمار وجود داشته باشد و می تواند بر نوع درمان مورد نیاز بیمار نیز تأثیر بسزایی بگذارد، در نظر نمی گیرد.
درمان و بهبودی آسیب شلاقی گردن
در متون پزشکی امروزی، شواهد زیادی برای پشتیبانی از برتری نوع خاصی از روش های درمانی آسیب شلاقی گردن بر سایر روش ها وجود ندارد. جدا از اجماع عمومی ای که در مورد فعال ماندن (در صورت امکان) وجود دارد، به نظر می رسد بسیاری از گزینه های درمانی به موقعیت و علائم منحصر به فرد بیمار و همچنین ترجیح آنها بستگی دارد.
آسیب شلاقی گردن در بیشتر افراد منجر به پیچ خوردگی خفیف رباط و/یا کشیدگی خفیف عضلات می شود که طی چند روز یا چند هفته بهبود می یابند. با این حال گاهی اوقات علائم آسیب شلاقی گردن می توانند ماه ها یا حتی بیشتر طول بکشد. پیش آگهی طولانی مدت برای بیماران مبتلا به آسیب شلاقی گردن می تواند بسیار متفاوت باشد و معمولاً با شدت علائم اولیه مرتبط است.
خودمراقبتی برای آسیب شلاقی گردن
اگر علائم آسیب شلاقی گردن خفیف تا متوسط باشد، از گزینه های خودمراقبتی زیر معمولاً استفاده می شود:
- استراحت کردن. اگرچه فعال بودن – در صورت امکان – خوب است، اما منطقی است که در چند روز اول به خود سخت نگیرید. اگر حرکت یا فعالیت خاصی گردن درد شما را تشدید می کند، از این حرکت اجتناب یا آن را محدود کنید تا اینکه گردن زمان بیشتری برای ترمیم داشته باشد.
- یخ و/یا گرما. استفاده از یخ در 2 روز اول پس از آسیب شلاقی گردن می تواند درد و تورم گردن را کاهش دهد. در این بازه زمانی، بسته های یخ می توانند به طور موقت عروق خونی کوچک را ببندند و از بدتر شدن تورم جلوگیری کنند. پس از آن از کمپرس گرم متناوب می توان برای کاهش درد و شل کردن عضلات استفاده کرد.
- داروهای بدون نسخه (OTC). برخی از مسکن های رایج از گروه OTC عبارتند از استامینوفن و داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی، مانند ایبوپروفن یا دیکلوفناک. استامینوفن می تواند گیرنده های درد را مسدود کند و NSAIDها هم التهاب را کاهش می دهند. با وجود اینکه این داروها به راحتی در دسترس هستند، اما حتماً برچسب OTC را به دقت بخوانید و دستورالعمل های آن را دنبال کنید.
در گذشته برخی از پزشکان به بیماران مبتلا به آسیب شلاقی گردن توصیه می کردند تا در ابتدا از گردن بند طبی استفاده کنند تا گردن خود را بی حرکت سازند؛ اما این توصیه اغلب اوقات مشکل را بدتر می کند. بی حرکتی باعث می شود که ماهیچه های گردن ضعیف گردند و برای ستون فقرات گردنی مشکل ساز شوند.
مراقبت های پزشکی برای آسیب شلاقی گردن
اگر درد آسیب شلاقی گردن یا علائم مربوط به آن شدید است و/یا به نظر نمی رسد که از بین برود، باید به دنبال مراقبت های پزشکی بروید. ترکیبی از درمان های زیر می تواند مورد استفاده قرار گیرد:
- فیزیوتراپی. یک برنامه درمانی که توسط یک فیزیوتراپیست آموزش دیده یا متخصص بهداشت واجد شرایط اجرا می شود، می تواند به بهبود قدرت و انعطاف پذیری گردن کمک کند که در برخی موارد می تواند فشار بر ستون فقرات را برطرف کند و درد را کاهش دهد.
- تجویز داروهای ضددرد. اگر داروهای بدون نسخه درد را با موفقیت کنترل نکرده اند، می توانید تحت نظارت کامل پزشک از داروهای قوی تری مانند شل کننده های عضلانی و مواد افیونی استفاده کنید.
- تزریقات. تزریق در برخی موارد برای هدف قرار دادن ناحیه خاصی استفاده می شود. برخی از مثال ها شامل تزریق استروئید اپیدورال گردنی (برای کاهش التهاب عصب و بافت ناشی از فتق دیسک)، تزریق مفصل فاست گردنی (برای تسکین درون مفصل) و تزریق نقطه ماشه ای (برای کمک به دسته عضلانی تحریک شده) هستند.
- روان درمانی. اگر بیمار به هر دلیلی پس از آسیب شلاقی گردن دچار بیماری روانی شود، مانند افسردگی یا اختلال استرس پس از حادثه، یک متخصص بهداشت روانی می تواند مشاوره ای را برای حل، درک و مدیریت این مشکلات ارائه دهد. داروها نیز ممکن است تجویز شوند.
- مانیپولاسیون دستی. متخصصین کایروپراکتیک یا برخی دیگر از درمانگران معمولاً از دستان خود برای تنظیم دستی ستون فقرات استفاده می کند تا دامنه حرکتی افزایش و درد کاهش یابد.
- طب سوزنی. برخی از افراد گزارش می دهند که از طب سوزنی بهره برده اند؛ طبی که شامل قرار دادن سوزن هایی نازک در قسمت های استراتژیک مختلف بدن – بسته به بیماری تحت درمان – می باشد. طب سوزنی اگر توسط متخصص طب سوزنی دارای صلاحیت انجام شود، درمانی بی خطر است و درد کمی دارد یا حتی ندارد.
- ماساژدرمانی. این درمان را می توان با سایر روشها، مانند فیزیوتراپی یا مانیپولاسیون دستی، ترکیب کرد. ماساژ می تواند با تسکین تنش و اسپاسم عضلانی و همچنین افزایش جریان خون، درد را کاهش دهد.
- رادیوفرکوئنسی نوروتومی (Radiofrequency neurotomy). این روش اعصاب خاصی را با گرما هدف قرار می دهد تا ضایعه ای ایجاد شود که مانع ارسال سیگنال درد از مفصل فاست به مغز گردد.
موارد فوق همه درمان های احتمالی موجود برای آسیب شلاقی گردن را فهرست بندی نکرده است.
علاوه بر درمان های فوق هر کاری که فرد می تواند برای اتخاذ یک سبک زندگی سالم انجام دهد به طور کلی برای گردن درد مفید خواهد بود. برخی از این موارد می توانند شامل تغذیه سالم، استراحت کافی (با بالش ارگونومیک (Ergonomic pillow))، وضعیت بدنی مناسب، عدم مصرف سیگار و فعال ماندن بدون ایجاد گردن درد بیشتر، باشد.
پیش آگهی بیماران مبتلا به آسیب شلاقی گردن
اکثر بیماران مبتلا به آسیب شلاقی گردن در عرض 3 ماه بهبود می یابند. با این حال، ممکن است علائم و اختلالات مرتبط با آسیب شلاقی گردن، مزمن شوند.
عوامل خطر سازی که می توانند مدت زمان بهبودی ار آسیب شلاقی گردن را افزایش دهند عبارتند از:
- درد شدید در زمان آسیب. اگر فردی بلافاصله پس از ضربه درد شدیدی را تجربه کند، نشانه ای قوی از آسیب شدیدتر است.
- اختلال استرس پس از حادثه. این وضعیت می تواند شامل موارد زیر باشد: فکر کردن مداوم یا تلاش برای فراموش کردن تصادف، اجتناب از موقعیت هایی مانند رانندگی یا رفتن به هر محلی در نزدیکی محل حادثه، راحت تر ترسیدن یا مضطرب شدن، افسردگی و/یا مشکل در خواب.
- سن بالا. افرادی که سن بالاتری دارند بیشتر دچار دژنراسیون و بیماری های از پیش موجود در ستون فقرات می باشند، که این امر آنها را در برابر صدمات ناشی از آسیب شلاقی گردن آسیب پذیرتر می کند.
- جنسیت زن. زنان دارای ساختارها و ماهیچه های کوچکتری در گردن هستند، که می تواند آنها را مستعد صدمات ناشی از آسیب شلاقی گردن کند.